การเปลี่ยนแปลงรูปแบบและเอกลักษณ์ของโขนธรรมศาสตร์

Abstract

     โขนธรรมศาสตร์ เป็นโขนสมัครเล่นซึ่งก่อตั้งโดย ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช หลังจากที่ท่านถึงแก่อสัญกรรมไป โขนธรรมศาสตร์ก็ยังคงต้องการสืบทอดเจตนารมย์ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช อย่างไรก็ตามการที่ปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับโขนธรรมศาสตร์นั้นมีการเปลี่ยนแปลงไปมาก ทำให้โขนธรรมศาสตร์จำเป็นต้องปรับตัว และมีผลต่อการรักษาเอกลักษณ์แนวคิดเดิม การวิจัยครัง้ นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) การเปลี่ยนแปลงของโขนธรรมศาสตร์ ทั้งในด้านของแนวคิด กระบวนการ รูปแบบและปัจจัยต่างๆ ที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง 2) ผลกระทบการเปลี่ยนแปลงต่อความเป็นแก่นแท้ อุดมคติ และเอกลักษณ์ของโขนธรรมศาสตร์ สำหรับวิธีการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้ข้อมูลจากเอกสารร่วมกับการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้อง เช่น ผู้แสดง ครูผู้ฝึกสอน และผู้มีส่วนร่วมอื่นๆ เพื่อหาความสัมพันธ์ของปัจจัยและผลที่เกิดขึ้น นำไปสู่การแสดง ให้เห็นว่าปัจจัยต่างๆ นั้นมีผลต่อเอกลักษณ์และแนวคิดอย่างไร
     ผลการวิจัยพบว่า 1) โขนธรรมศาสตร์มีการเปลี่ยนแปลงมาก โดยเฉพาะบทบาททางเพศของนักแสดง 2) ปัจจัยที่สำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ได้แก่ ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงการย้ายวิทยาเขตไปที่รังสิต การลดความเคร่งครัดในการคัดเลือกนักแสดง และการมีบุคคลภายนอกเข้ามาร่วมฝึกซ้อม 3) การเปลี่ยนแปลงมีผลถึงแก่นแท้ อุดมคติ เอกลักษณ์ของโขนธรรมศาสตร์ และยังส่งผลถึงจุดประสงค์ อุดมคติ ของความเป็นโขนสมัครเล่นในธรรมศาสตร์อีกด้วย