ลิลิตพระลอ : การเสริมสร้างการเรียนรู้และจริยธรรมทางสังคม

Abstract

    การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพทั่วไปของอำ เภอสอง จังหวัดแพร่ พื้นที่ที่ปรากฎในวรรณคดีลิลิตพระลอ2) ศึกษาคุณค่าลิลิตพระลอที่มีต่อวิถีชีวิตชาวล้านนา 3) เสริมสร้างการเรียนรู้และจริยธรรมทางสังคม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาจากกลุ่มเป้าหมายโดยใช้การสังเกตแบบมีส่วนร่วม การประชุมกลุ่มย่อย และการสัมภาษณ์

ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพทางภูมิศาสตร์ของพื้นที่ที่ปรากฏในวรรณคดีลิลิตพระลอ สถานที่เมืองสองหรืออำ เภอสองจังหวัดแพรกับเมืองสรอง หรือพะเยาเกี่ยวข้องกัน 2) คุณค่าลิลิตพระลอที่มีต่อวิถีชีวิตต่อชุมชน ด้านคุณค่าจริยธรรมต่อสังคม ผู้ปกครองยึดคุณธรรมในทางพระพุทธศาสนาอย่างเคร่งครัด พร้อมประยุกต์ใช้ให้กลมกลืนกับจารีต ประเพณีและวัฒนธรรม ด้านความรัก เป็นความรักที่ยิ่งใหญ่สะท้อนให้เห็นถึงรักแท้จนกระทั่งกลายเป็นโศกนาฏกรรม ด้านความเสียสละอันแรงกล้าเพื่อให้ผู้ที่ตนรักได้สมหวังในชีวิตด้านสิ่งแวดล้อม สมัยนั้นมีความอุดมสมบูรณ์เป็นธรรมชาติ ด้านเศรษฐกิจและสังคมเป็นยุคสมัยที่มีวิถีชีวิตเรียบง่าย 3) การเสริมสร้างการเรียนรู้และจริยธรรมทางสังคม ลิลิตพระลอบ่งบอกถึงการมีพิธีกรรม ประเพณีต่างๆ ที่น่าเรียนรู้สืบทอดจนถึงปัจจุบัน คือ“ลานวัฒนธรรมขอพรปู่เจ้าสมิงพราย” เป็นต้น สำหรับโรงเรียนสองพิทยาคมนั้นมีการเสริมสร้างองค์ความรู้และจริยธรรมผ่านทางบทเรียนโดยได้รวบรวมศิลปะจัดตั้งพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมของนักเรียนโดยยึดคติธรรมที่ว่า “ของเก่าเราไม่ทิ้ง ของใหม่เราไม่ปฏิเสธ”

    The purposes of this study were : 1) to investigate the general state of Song district, Phrae province – the area that appeared in Lilit Phra Lor, 2) to examine the value of Lilit Phra Lor to the Lanna people’s way of life, and 3) to enhance learning and social ethics. The study was qualitative research from the target group by participatory observation, focus group discussion and interview.

The findings of study were as follows : 1) The geography of the area shown in the literature – Lilit Phra Lor such as the location of Mueang Sarong or Phayao was related to that of Mueang Song or Song district, Phrae province; 2) the literature lilit Phra Lor has been valuable to the community’s way of life with regard to moral values in society. The governors adhered to Buddhism morality strictly and they were ready to apply it to harmonize with tradition, custom and culture. The facet of love in this literature was the greatest one that reflected the true love until it became a tragedy. The facet of an intense sacrifice which they attempted to make was to fulfill a happy life of their lover. The facet of the environment in those days showed that it was rich and natural. In the economic and social facet, it was the period of a simple way of life. 3) The results of enhancing learning and social ethics showed that Lilit Phra Lor indicated the rituals and traditions to be learned have been inherited from the ancestors to the present generation, for example, ‘the culture ground for begging Poochaosamingprai to give blessing.’ As for Songphitthayakhom School, this institution has strengthened the body of knowledge and morality through the lessons by collecting artworks for establishment of a local museum to be a source of learning culture. This school adhered to the motto that says: ‘we leave no old things; we don’t reject the new.’