แนวทางการกำหนดกรอบจริยธรรมและการดำเนินงานในการประกอบกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ประเภทบริการสาธารณะ

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง แนวทางการกำหนดกรอบจริยธรรมและการดำเนินงานในการประกอบกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ประเภทบริการสาธารณะ” นี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อทราบถึงแนวทางการกำหนดกรอบจริยธรรมการดำเนินงานในการประกอบกิจการกระจายเสียงกิจการโทรทัศน์ประเภทบริการสาธารณะทั้ง ในประเทศและต่างประเทศ 2) เพื่อทราบถึงประเด็นที่เหมาะสมในการกำหนดเป็นเนื้อหาจริยธรรมการดำเนินงาน ในการประกอบกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ประเภทบริการสาธารณะ จากความคิดเห็นร่วมกันของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย โดยใช้การวิจัยแบบผสมผสานทั้งการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยเทคนิคการวิจัยเอกสารขององค์กรสื่อสาธารณะทั้งในและต่างประเทศ การสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีส่วนได้ส่วนเสียจำนวน 61 คน และการวิจัยเชิงปริมาณด้วยเทคนิคการวิจัยเชิงสำรวจประชาชนในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลรวม 2,400 ตัวอย่าง

ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการกำหนดกรอบจริยธรรมการดำเนินงานในการประกอบกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ ประเภทบริการสาธารณะประกอบด้วย สหราชอาณาจักร สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น และประเทศไทย มีสองแนวทาง คือ แนวทางแรกมีการกำหนดกรอบจริยธรรมไว้อย่างละเอียด ซึ่งพบในสหราชอาณาจักรและประเทศไทย ส่วนอีกแนวทาง คือ กำหนดกรอบจริยธรรมไว้อย่างกว้างพบในสหรัฐอเมริกา ออสเตรเลียและญี่ปุ่น อย่างไรก็ตามกรอบจริยธรรมที่กำหนดไว้สอดคล้องกันในทุกประเทศ สามประเด็น ได้แก่ 1) เนื้อหาที่นำเสนอมีความถูกต้องแม่นยำ ยุติธรรม เป็นกลางและสมดุล 2) เคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และความแตกต่างของบุคคล 3) ไม่นำเสนอเนื้อหาที่กระทบต่อเด็กและเยาวชน อนึ่ง แม้ว่าสหราชอาณาจักรจะกำหนดกรอบจริยธรรมไว้อย่างละเอียดในปัจจุบัน แต่ในขณะเริ่มต้นนั้นมีการกำหนดกรอบจริยธรรมไว้อย่างกว้าง แล้วจึงค่อยเพิ่มเติมในรายละเอียดมากขึ้นจากข้อเท็จจริงในการปฏิบัติงาน สำหรับประเทศไทย โดยองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย หรือไทยพีบีเอสได้ยึดเอาสหราชอาณาจักรเป็นต้นแบบในการกำหนดกรอบจริยธรรม จึงมีรายละเอียดมากแม้ในขณะเริ่มต้นดำเนินงาน ประเด็นที่เหมาะสมในการกำหนดเป็นเนื้อหาจริยธรรมการดำเนินงานจากความคิดเห็นร่วมกันของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ซึ่งประกอบด้วย องค์กรสื่อสาธารณะทั้งในและต่างประเทศ และประชาชนทั่วไป พบว่า มีประเด็นที่เห็นสอดคล้องกันในทุกกลุ่ม ได้แก่ 1) เนื้อหามีความถูกต้องแม่นยำ ยุติธรรม เป็นกลาง และสมดุล 2) ไม่นำเสนอเนื้อหาที่ไม่เหมาะสม ทำให้เกิดอันตรายหรือการเลียนแบบ รวมทั้งเนื้อหาไม่เหมาะสมกับศาสนาและปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติ