กลไกการกำกับดูแลตนเองของวิชาชีพโฆษณาในประเทศไทย จากอดีต สู่ปัจจุบัน (พ.ศ. 2558)

บทคัดย่อ

การกำกับดูแลตนเองของวิชาชีพโฆษณาโดยสมาคมโฆษณาแห่งประเทศไทย ได้มีการพัฒนาและดำเนินการต่อเนื่องมาเป็นเวลาเกือบ 20 ปี นับตั้งแต่เมื่อการตรวจพิจารณาภาพยนตร์โฆษณาทางโทรทัศน์ก่อนออกอากาศโดยภาครัฐ ภายใต้ “คณะกรรมการบริหารกิจการวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์ กบว.” ได้ถูกยกเลิกไปเมื่อ พ.ศ. 2535 ผู้แทนสถานีโทรทัศน์ช่อง 3 5 7 และ 9 ร่วมกับตัวแทนจากสมาคมโฆษณาแห่งประเทศไทย AAT) จึงได้จัดตั้ง “คณะกรรมการตรวจพิจารณาภาพยนตร์โฆษณาทางโทรทัศน์” ขึ้นมาทำหน้าที่พิจารณาตรวจสอบความเหมาะสมของโฆษณาก่อนออกอากาศแทน และดำเนินการมาจวบจนปัจจุบัน จึงอาจนับได้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นของการกำกับดูแลตนเองในสื่อโฆษณาทางโทรทัศน์ของประเทศไทย

การกำกับดูแลตนเองของวิชาชีพโฆษณา เริ่มมีความเป็นระบบยิ่งขึ้น นับตั้งแต่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 ส่งเสริมให้สื่อสารมวลชนมีเสรีภาพในการดำเนินการและกำกับดูแลตนเองภายใต้จรรยาบรรณวิชาชีพ สมาคมโฆษณาแห่งประเทศไทยจึงได้ดำเนินการศึกษาเพื่อปรับปรุงจรรยาบรรณวิชาชีพ และกำหนดกลไกการกำกับดูแลตนเองของนักวิชาชีพโฆษณา จนกระทั่งในที่ประชุมใหญ่ของสมาชิกของสมาคมโฆษณาแห่งประเทศไทย มีมติให้แก้ไข จรรยาบรรณวิชาชีพ และประกาศกลไกการกำกับดูแลตนเองในปี 2546 และ 2549 ตามลำดับ ต่อมาปี 2551 จึงมีการแต่งตั้ง “คณะกรรมการจรรยาบรรณวิชาชีพโฆษณา” ประกอบไปด้วย ตัวแทนจากสมาคมโฆษณาแห่งประเทศไทย ตัวแทนจากผู้บริโภค/องค์กรเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค ตัวแทนจากสื่อมวลชน ตัวแทนจากนักวิชาการด้านโฆษณา และตัวแทนจากสมาคมการตลาดแห่งประเทศไทย หน้าที่พิจารณากรณีร้องเรียน และออกกฎระเบียบต่างๆ มาจนปัจจุบันและขณะนี้กำลังอยู่ระหว่างการพัฒนาแนวทางการกำกับดูแลเพื่อให้มีความครอบคลุมไปยังการโฆษณาในสื่อทีวีดิจิทัล