ความสัมพันธ์ระหว่างพื้นที่สาธารณะวัดกับชุมชนโดยรอบ: กรณีเทศบาลนครสงขลา
DOI:
https://doi.org/10.14456/jlapsu.2022.21คำสำคัญ:
พื้นที่ว่างสาธารณะ, แนวคิดชุมชนละแวกบ้าน, วัดและชุมชนสงขลาบทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อค้นหาบทบาทพื้นที่ว่างสาธารณะ
ของวัดในเทศบาลนครสงขลาว่า มีความสัมพันธ์กับการใช้งานของชุมชนอย่างไรในบริบทสังคมไทย โดยดำเนินการวิจัยแบบผสมผสาน ระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกกลุ่มตัวแทนประชากร โดยมีผู้นำชุมชน กลุ่มตัวแทนชุมชน เจ้าอาวาส และตัวแทนพระสงฆ์ 18 วัด ตัวแทนผู้ประกอบการ กลุ่มตัวแทนผู้ใช้พื้นที่วัดทำกิจกรรม มีการเก็บข้อมูลด้วยการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ร่วมกับการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลกายภาพ ตำแหน่งพื้นที่รูปแบบและช่วงเวลาทำกิจกรรม จากกรณีศึกษา พบว่า พื้นที่ว่างสาธารณะในวัดมีบทบาทเป็นพื้นที่บริการชุมชน
การใช้พื้นที่ทำกิจกรรมเกิดขึ้นได้หลายรูปแบบตามช่วงเวลา โดยมีการใช้พื้นที่เขตธรณีสงฆ์เป็นพื้นที่หลากหลายด้านพร้อมกัน ได้แก่ ด้านกายภาพ ด้านสังคมด้านพาณิชยกรรม และเป็นกลไกสร้างความสัมพันธ์ระหว่างวัดและชุมชน ที่สามารถอธิบายความเชื่อมโยงพื้นที่ได้ 3 ลักษณะ คือ มิติทางกายภาพ เป็นพื้นที่รองรับกิจกรรมการพบปะ สร้างความสัมพันธ์ของกลุ่มคนในชุมชน เชื่อมต่อไปสู่การเกิดมิติทางจิตใจ และนำพื้นที่ไปขยายผลให้เกิดมิติทางเศรษฐกิจ ข้อค้นพบสำคัญในการวิจัย คือ การเปิดพื้นที่ให้ชุมชนเข้ามาใช้ประโยชน์หรือทำกิจกรรมในวัดอย่างผิดวัตถุประสงค์ เป็นปัญหาเชิงสังคมที่สะท้อนถึงนโยบายการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนจากหน่วยงานภาครัฐ การขับเคลื่อนร่วมกันระหว่างภาครัฐ ชุมชน และวัด จึงเป็นแนวทางที่ควรมีการนำมาพิจารณาและปฏิบัติร่วมกัน เพื่อแก้ปัญหาอย่างเป็นรูปธรรมในอนาคต
References
Athiphothi, K. (2005). Open spaces in Thai society. In Special Lecture Faculty of Architecture Chulalongkorn University. Bangkok, Thailand. [in Thai]
Chaijan, S., & Laiprakobsab, N. (2016). Public concepts of urban public space. Built Environment Inquiry Journal, 15(2), 71-83. https://architservice. https://architservice.kku.ac.th/ Kku.ac.th/Wpcontent/uploads/2017/02/05-Supachai.pdf. [in Thai]
Chiniratna, N., Saksung, A., & Thawonprasit, B. (2004). Songkhla slum community: Development and development guidelines. Parichart Journal, 2(16), 78-89. [in Thai]
Chowana, K., & Jiraprasertkun, K. (2017). Observations from a study on the phenomenon of public spaces in Kiriwong Village, Nakhon Si Thammarat Province. Veridian E-Journal Silpakorn University, 10(3), 1701-1719. https://he02.tci-thaijo.org/ index.php/Veridian-EJournal/article/view/110187 [in Thai]
Gehl, Y. (2013). Living city: Public spaces (Life between building). (Pakanan Sanakhan Rungsang, Translater). Li-Zenn Publishing. [in Thai]
Holdsworth, B. (2005). Continuous productive urban landscapes: Designing urban agriculture for sustainable cities. Architectural Press.
Jacobs, J. (1961). The death and life of great America cities. Penguin Books.
Jirathadsanakul, S. (2000). Temple: Thai architectural Buddhism (1st ed.). Silpakorn University Printing. [in Thai]
Kulchon, K. (2002). What is urban design-tracking for answers in 40 years (1st ed.). Silpakorn University Printing. [in Thai]
Nakwatchara, N. (1982). Temples in Bangkok: Changes in 200 years (1782-1982). Chulalongkorn University. [in Thai]
Natewutthikun, K. (2007). Development and types of public spaces. In S. Suwatcharaphinan, Architectural theory: Public spaces and social spaces (pp.28-53). Chiang Mai University Press, Chiang Mai. [in Thai]
Ngamwittayapong, O. Verayasobprasong, T., & Nonthakijnopphakao, N., (2016). Revive the temple, restore the city. Arsomsilp Institute and College of Development, Puey Ungphakorn, Thammasat University, Bangkok. [in Thai]
Office of the National Economic and Social Development Council. (2021). The National Economic and Social Development Plan. (The Twelfth Plan 2017-2021). https://www.nesdc.go.th/nesdb_en/ewt_dl_link.php?nid=4345. [in Thai]
Orantatthanamanee R. (2014). The concept of public spaces in western and eastern views. In S. Suwatcharaphinan, Architectural theory: Public spaces and social spaces (pp. 28-53). Chiang Mai University Press, Chiang Mai. [in Thai]
Paksukcharoen, K. (2008). Energy-saving shortcut alley: Small public space-social area of Thai communities [Conference proceedings (full paper)]. Regional and Urban Planning Academic Conference on Energy-Saving Cities, Faculty of Architecture, Chulalongkorn University. [in Thai]
Phasutip, P. (2009). Design and management of physical environment to enhance interaction and neighborliness: Case study
of high price residential estates outer Bangkok area [Unpublished master’s thesis]. Thammasat University.
http://dric.nrct.go.th/Search/SearchDetail/264548 [in Thai]
Piromruen, S. (2013). Planning and designing public spaces in the city: Lan Mueang Bangkok. Silpakorn University Printing.
[in Thai]
Sangsehanat, S. (2018). Sense of place and morphological types of Bangkok. Veridian E-Jourmal Silpakorn University. 11(3), 2564-2578. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Veridian-E-Journal/article/view/161265/116259 [in Thai]
Sukolrattanamethee, S. (2015). Elements in designing an environment that promotes a sense of community. NAJUA: Architecture, Design and Built Environment, 29(475), 476-488. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/NAJUA-Arch
/article/view/44316. [in Thai]
Supanan, S. (2011). Space, time, identity, and social meaning. Journal of Communication Arts, 29(3), 186-204. https://so02.tci-thaijo.org/ index.php/jcomm/article/view/86161/68439 [in Thai]
Suwatcharapinun, S., & Danhongmankorn, W. (2019). The synthesis of theoretical connection of being, space, and everyday life. Journal of Environmental Design, 6(2), 21-35. https://so02.tcithaijo.org/index.php/jed/article/view/191030/160596 [in Thai]
Wanniphodom, S. (2011). Social-cultural development of Thailand. Muang Boran. [in Thai]
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2022 nattaneeporn noisangiam
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียน แต่วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ขอสงวนสิทธิ์ในการเป็นผู้ตีพิมพ์เผยแพร่เป็นครั้งแรก
