การบริหารทรัพยากรมนุษย์กับหลักอิทธิบาท 4

บทคัดย่อ

            บทความฉบับนี้เขียนขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาการบริหารทรัพยากรมนุษย์ตามแนวความคิดทางตะวันตก และ 2) เพื่อศึกษาการบริหารทรัพยากรมนุษย์ตามหลักอิทธิบาท 4 โดยผู้ศึกษาใช้วิธีการศึกษาวิจัยจากเอกสารได้แก่ หนังสือหรือตำรา และวิทยานิพนธ์ การศึกษาพบว่า การบริหารทรัพยากรมนุษย์ตามแนวคิดตะวันตกเป็นกระบวนการที่ผู้บริหาร ผู้มีหน้าที่เกี่ยวกับงานบุคลากรที่ต้องปฏิบัติงานเกี่ยวข้องกับบุคลากรขององค์กรร่วมกันใช้ความรู้ ทักษะ และประสบการณ์ ด้วยวิธีการต่าง ๆ ในการสรรหา การคัดเลือก และบรรจุบุคคลที่มีคุณสมบัติเหมาะสมให้เข้าปฏิบัติงานในองค์กร พร้อมทั้งดำเนินการธำรงรักษาและพัฒนาให้บุคลากรขององค์กรมีศักยภาพที่เหมาะสมในการปฏิบัติงานและมีคุณภาพชีวิตการทำงานที่เหมาะสม เป็นต้น การบริหารทรัพยากรมนุษย์ตามหลักอิทธิบาท 4 ประกอบด้วย 3 หลักการ คือ 1) หลักการครองตนคือ การมีความประพฤติและการปฏิบัติส่วนตน 2) หลักการครองคนคือ การมีความสามารถในการติดต่อสัมพันธ์กับผู้อื่นและ 3) หลักการครองงานคือ การมีความสามารถปฏิบัติงานในหน้าที่และงานที่ได้รับมอบหมายอย่างดี โดยหลักอิทธิบาท 4 ได้แก่ 1) ฉันทะ ความพอใจ รักใคร่ในสิ่งนั้น 2) วิริยะ ความเพียรพยายาม หมั่นปฏิบัติธรรม ฝึกฝนอบรมตนตามหลักธรรม 3) จิตตะ เอาใจฝักใฝ่สนใจในการปฏิบัตินั้น ๆ โดยไม่ทอดธุระ 4) วิมังสา การไตร่ตรองพิจารณาหาเหตุผลในสิ่งนั้น เป็นอาการของปัญญาที่เข้าไปในลักษณะใคร่ครวญ พิจารณาก่อนที่จะทำ จะพูด จะคิดทุกสิ่งทุกอย่าง การบริหารทรัพยากรมนุษย์ในพระพุทธศาสนาจึงต้องประกอบไปด้วยการฝึกฝนอบรมศีล สมาธิ และปัญญาอย่างสอดคล้องกัน ผ่านการพัฒนา 4 ด้านคือ ทางกาย ทางศีล ทางจิตใจ และทางปัญญา