ทุนในการดำรงชีพของครัวเรือนเกษตรกรเขตเมือง อำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น
คำสำคัญ:
เกษตรกรเขตเมือง, ครัวเรือนเกษตรกร, ทุนในการดำรงชีพ, ยุทธวิธีการดำรงชีพบทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์การวิจัย เพื่อศึกษาทุนในการดำรงชีพของครัวเรือนเกษตรกรเขตเมือง เพื่อนำไปสู่การพัฒนายุทธวิธีการดำรงชีพ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก ร่วมกับการระดมสมอง จากครัวเรือนเกษตรกรจำนวน 14 ครัวเรือน รวมทั้งสิ้น 29 คน ที่อาศัยและมีพื้นที่ทำกินอยู่ในเขตเทศบาลเมืองกระนวน ตำบลหนองโก อำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ. 2560 – มีนาคม พ.ศ. 2561 และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ครัวเรือนเกษตรกรเขตเมือง อาศัยอยู่ในหมู่บ้านที่ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมืองที่มีความเจริญทางเศรษฐกิจ มีระบบสาธารณูปโภคทั่วถึง และการบริการที่ครบครัน แต่ยังคงประกอบอาชีพเกษตรกรรมแบบดั้งเดิมเป็นหลัก จากสภาพบริบทของเมืองที่มีการขยายตัวตลอดจนค่าครองชีพที่สูงขึ้นส่งผลให้จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงวิถีการผลิตเพื่อความอยู่รอด ซึ่งครัวเรือนเกษตรกรได้ช่วยกันระดมสมองเพื่อวิเคราะห์ทุนในการดำรงชีพของตนเองพบว่า เกษตรกรเขตเมืองสามารถเข้าถึงทุนธรรมชาติ ทุนกายภาพ และทุนการเงิน และนำมาใช้สร้างโอกาสในการส่งเสริมการทำเกษตรกรเพื่อเสริมสร้างรายได้ ในขณะเดียวกันเกษตรกรกลับเข้าถึงทุนมนุษย์และทุนทางสังคมได้น้อยและกลายเป็นข้อจำกัดต่อการพัฒนาอาชีพ สถานการณ์ดังกล่าวครัวเรือนเกษตรกรเขตเมืองจึงเลือกใช้ยุทธวิธีการรวมกลุ่มเกษตรกร เพื่อร่วมกันเปลี่ยนแปลงวิถีการผลิตจากการพึ่งพิงพืชระยะยาว
(พืชเศรษฐกิจ) เป็นการปลูกพืชแบบผสมผสาน และจัดสรรพื้นที่ปลูกพืชระยะสั้น
ร่วมด้วย เพื่อให้เกิดรายได้เสริม อันเป็นแนวทางในการกำหนดยุทธวิธีการดำรงชีพจากโอกาสและข้อจำกัดของทุนที่มีอยู่ภายใต้แนวคิดการดำรงชีพอย่างยั่งยืน
References
Alsos, A., Carter S., Ljunggren, E., & Welter F. (2011). The handbook of research on entrepreneurship in agriculture and rural development. Cheltenham, UK: Edward Eldgar Publishing Limited.
Carney, D. (1998). Sustainable rural livelihoods: What contribution can we make? London: Department for International Development.
Chantavanich, S. (2004). Data analysis in qualitative research. Bangkok: Chulalongkorn University Press. [in Thai]
Chambers, R. & Conway, G.R. (1992). Sustainable rural livelihoods: Practical concepts for the 21st century, Discussion Paper 296. Brighton, UK: Institute of Development Studies.
Deelstra, T. & Giradet, H. (2000). Urban agriculture and sustainable cities. In Bakker, N., et al. (Eds.), Growing cities, growing food: Urban Agriculture on the Policy Agenda. Feldafing: ZEL. 43-66.
The Department for International Development (DFID). (1999). Sustainable livelihoods and poverty elimination. London: Department for International Development.
Ellis, F. (2000). Mixing tt: Rural livelihoods and diversity in developing countries. Oxford: Oxford University Press.
Evans-Pritchard, E.E. (1940). The Nuer: A description of the modes of livelihood and political institutions of a Nilotic people. Oxford: Clarendon Press.
Farrington, J., Carney, D., Ashley, C. & Turton, C. (1999). “Sustainable livelihoods in practice: early application of concepts in rural areas”, Natural Resources Perspectives 42. London: Overseas Development Institute.
Ferguson, R. & Olofsson, C. (2011). The development of new ventures in farm businesses. In the handbook of research on entrepreneurship in agriculture and rural development. Cheltenham, UK: Edward Eldgar Publishing Limited.
Foeken, D. & Owuor, S.O. (2008). Farming as a livelihood source for the urban poor of Nakuru, Kenya. Geoforum, 39, 1978-1990.
Frankenberger, T. Drinkwater, M. & Maxwell, D. (2000). Operationalizing household livelihood security - A holistic approach for addressing poverty and vulnerability. Atlanta: CARE International.
Ganjanapan, A. (2011). Northeast rural restructuring: What the villagers. Journal of Liberal Arts, Ubon Ratchathani University, Special (1), 5-41. [in Thai]
Giradet, H. (2005). Urban agriculture and sustainable urban development. In A. Viljoen, K. Bohn, and J. Howe (Eds.), Continuous productive urban landscapes: Designing urban agriculture for sustainable cities. Amsterdam: Elsevier.
Ginsburg, C., Griffiths, P.L., Richter, L.M. & Norris, S.A. (2003). Residential mobility, socioeconomic context and body mass index in a cohort of urban South African adolescents. Health Place, 19(100). 99–107.
Hara, M., Kusaka, H., Kimura, F. & Wakazuki, Y. (2010). Effect of global climate change on urban heat island intensity of Tokyo metropolitan area--winter season case [in Japanese]. Nagare, 29, 353–361.
Kaufman, J. & Baikey, M. (2000). Farming inside cities: Entrepreneurial urban agriculture in the United States. Cambridge, Massachusetts: Lincoln Institute of Land Policy.
Koont, S. (2009). The Uuban agriculture of Havana. Monthly Review an Independent Socialist Magazine, 60(8), 01-15.
Kranuan Municipal District. (2018). A three-year development plan of Kranuan Municipal District. Khon Kaen: Kranuan Municipal District. [in Thai]
Lovell, S.T. (2010). Multifunctional urban agriculture for sustainable land use planning in the United States. Sustainability 2(8), 2499–2522.
Ministry of Agriculture and Cooperatives. (2013). Smart farmers and Smart Officers: A policy guide book. Bangkok: Ministry of Agriculture and Cooperatives. [in Thai]
Polanyi, K. (1977). The livelihood of man. New York: Academic Press.
Phongsiri, M. (2014). Livelihood strategies of return Thai diaspora in Thai society. Ph.D. dissertation in sociology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University. [in Thai]
Sattayanurak, A. (2014). The transformation from rural areas to urban areas: The movement towards democracy. Journal of Humanities and Social Sciences, 6(2), 93-120. [in Thai]
Scoones, I. (1998). Sustainable rural livelihoods: A framework for analysis, (Working Paper 72). Brighton, UK: Institute for Development Studies.
Schultz, T.W. (1971). Investment in human capital. New York: Free Press.
Selener, D. (1998). Participatory action research and social change. New York: Cornell Participatory Action Research Network.
ThaiHealth. (2013). Thailand reform: Restructuring power, Empowering citizens. Nakorn Pathom: Institute for Population and Social Research, Mahidol University. (Supported by Thai Health Promotion Foundation and The National Health Commission Office). [in Thai]
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียน แต่วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ขอสงวนสิทธิ์ในการเป็นผู้ตีพิมพ์เผยแพร่เป็นครั้งแรก
