พลวัตเคยปลาและพุงปลา อาหารท้องถิ่นคนคลอง กรณีจังหวัดนครศรีธรรมราช
คำสำคัญ:
พลวัตและการปรับตัว; คนคลอง; อาหารท้องถิ่นเคยปลา; พุงปลา; วิถีคนคลองนครศรีธรรมราชบทคัดย่อ
พลวัตเคยปลาและพุงปลาวิถีอาหารท้องถิ่นคนคลองกรณีจังหวัดนครศรีธรรมราช มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทและปัจจัยการดำเนินชีวิตของคนคลอง แหล่งผลิตเคยปลา-พุงปลา นครศรีธรรมราช 2)ศึกษาวิถีคนคลองนครศรีธรรมราช เกี่ยวกับภูมิปัญญาการทำเคยปลา-พุงปลา และ 3) วิเคราะห์พลวัตและดำรงอยู่ของวัฒนธรรมอาหาร เคยปลา-พุงปลา ที่มีต่อวิถีชีวิตในปัจจุบัน จากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลักจำนวน 3 พื้นที่วิถีคนคลองนครศรีธรรมราช ได้ พื้นที่อำเภอชะอวด อำเภอเมือง และอำเภอปากพนัง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้เทคนิควิจัย EFR เก็บข้อมูลในพื้นที่วิจัยเป็นหลัก ด้วยการสังเกตแบบมีส่วนร่วม สัมภาษณ์ลึกผู้ที่เกี่ยวข้อง สัมมนากลุ่ม และสัมมนาวิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญ
ผลการวิจัยพบว่า 1) บริบทและปัจจัยการดำเนินชีวิตของคนคลอง ชีวิตคนใกล้คลองหรือแหล่งน้ำที่มีปลาชุกชม ใกล้ท่าเทียบเรือหรือจุดซื้อขายปลาสด 2) วิถีคนคลองนครศรีธรรมราช พบว่าใช้เวลาอยู่กับปัจจัยแวดล้อมคือแหล่งน้ำที่มีปลาชุกชุมใช้เวลากับการเตรียมอุปกรณ์ และออกหาปลาหลายแบบ เช่น ออกวางเบ็ด ดักกัด (ตาข่ายดักปลา) ซึ่งมักจะไปวางตอนเย็นค่ำ ช่วงเช้าจะไปกู้จับปลาหรือออกทอดแห ช่วงสายจะไปตลาดปลา มีการแยกขนาด และขายปลาสดโดยเอาเครื่องในปลาออกมา ช่วงเวลาบ่าย ๆ จะนำปลาตกขนาดกับเครื่องในปลาที่รวบรวม มาทำเคยปลาและหมักพุงปลา 3) พลวัตและดำรงอยู่ของวัฒนธรรมอาหารเคยปลา-พุงปลาที่มีต่อวิถีชีวิตในปัจจุบัน พบว่ามีการปรับตัวไปการเปลี่ยนแปลงทางสังคม มีการเรียนรู้และพัฒนาปรับรูปแบบการผลิตเคยปลา พุงปลาให้สะดวกมากขึ้น ภาชนะบรรจุจากอ่างดินเผามัดปากเป็นบรรจุกระปุกพลาสติคที่สะดวกกว่า มีการประสานเครือข่ายคนทำเคยปลา พุงปลากับแม่ค้าตลาดสด ตลาดนัดและร้านข้าวแกง ร้านขนมจีนโดยตรง ทำให้ระบบตลาดเคยปลา พุงปลาเคลื่อนไหวตามความต้องการของตลาด รวมถึงตลาดที่สั่งซื้อทางโทรศัพท์และสั่งผ่านออนไลน์จัดส่งไปยังผู้สั่งซื้อโดยตรง
เอกสารอ้างอิง
Atkinson, P., Coffey, A., Delamont, S., Lofland, J., & Lofland, L. (2007). Handbook of ethnography. Sage.
Benjathikul Chairungruang, D. (2023). Innovation development to increase the potential of grassroots economy in the metropolitan provinces. Journal of MCU Buddhapanya Review, 8(4), 194.
Boonmee, P. (2022, August 14). The ethnographic futures research (EFR). https://slideplayer.in.th/slide/2136036
Kottak, C. P. (2015). Cultural anthropology: Appreciating cultural diversity. McGraw Hill Education.
Lohmann, G., & Netto, A. O. (2017). Tourism theory: Concepts, models and systems. CABI FAPESP.
Phrakhru Dilokwatthanapon. (2023). The knowledge management process for strengthening the Bang Takian community, Song Phi Nong District, Suphanburi Province. Journal of MCU Buddhapanya Review, 8(3), 149.
Phrakhrusophonweeranuwat, & Chaiworamankul, Y. (2023). Adding the benefits of local plant products to the creative economy and community product standards of the Buddhist Community Enterprise Group of the Banana Conservation Center, Suphanburi. Journal of MCU Buddhapanya Review, 8(4), 278.
Prachpreecha, O., & Prachpreecha, T. (2023). The generativity and environmental attitude toward green products of consumers in different generation groups: A case study in Nakhon Ratchasima Province. Ratchaphruek Journal, 21(2), 206–221.
Prasunin, J., Fongissara, N., & Janpipatpong, T. (2022). The study of the community health to learn and enhance “The Good Mental Health Community” of Wiang Nuea Sub-district, Wiang Chai District, Chiang Rai Province. Ratchaphruek Journal, 20(3), 15–28.
Symon, G., & Cassell, C. (2012). Qualitative organizational research: Core methods and current challenges. Sage.
Tagong, W., & Sirisawat Apichayakul, O. (2023). Identity communication of Chanthaburi local food in the tourism context. Ratchaphruek Journal, 21(2), 160–174.
Thepbuddee, P., Pariput, P., & Khunkhet, S. (2023). Development of self-directed learning activities to enhance the mathematics creative problem-solving abilities for Grade 11 students. Ratchaphruek Journal, 21(2), 79–94.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
