การรู้เท่าทันสื่อในข่าวและสารคดีต่างประเทศยุคข้อมูลท่วมท้น: แนวทาง “ปฏิบัติการทางสังคม” เพื่อความเข้าใจโลกาภิวัตน์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ในโลกยุคโลกาภิวัตน์ที่เทคโนโลยีการสื่อสารและสื่อดิจิทัลพัฒนาอย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้รับสารสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้หลากหลายและทันเหตุการณ์ อย่างไรก็ตาม การเพิ่มขึ้นของข้อมูลจำนวนมากได้ก่อให้เกิดปรากฏการณ์ "ข้อมูลท่วมท้น" ซึ่งส่งผลกระทบต่อความสามารถในการแยกแยะ วิเคราะห์ และตัดสินใจของผู้รับสาร โดยเฉพาะในกรณีข่าวและสารคดีต่างประเทศที่มีบทบาทสำคัญในสังคมโลกที่ซับซ้อน
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสำคัญของการรู้เท่าทันสื่อกรณีข่าวและสารคดีต่างประเทศในบริบทโลกาภิวัตน์ และเพื่อเสนอแนวทางพัฒนาทักษะการรู้เท่าทันสื่อในกลุ่มผู้รับสาร โดยใช้กรอบคิด "ปฏิบัติการทางสังคม" (Social Practice) และแนวทางการรู้เท่าทันสื่อเชิงปฏิบัติของ UNESCO เป็นพื้นฐานในการวิเคราะห์ การศึกษานี้ใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรมและสังเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารวิชาการ ข่าวและสารคดีต่างประเทศที่เกี่ยวข้องเพื่อยกตัวอย่างประกอบการวิเคราะห์ ผลการศึกษาชี้ให้เห็น แนวทางพัฒนาทักษะการรู้เท่าทันสื่อผ่าน 5 องค์ประกอบสำคัญ ได้แก่ การเข้าถึงข้อมูล (Access) การวิเคราะห์ข้อมูล (Analyze) การประเมินเนื้อหา (Evaluate) การสร้างสรรค์สื่อ (Create) และการลงมือปฏิบัติ (Act) ซึ่งหากพัฒนากระบวนการการรู้เท่าทันสื่อได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว จะส่งผลต่อทักษะและความสำคัญต่อความเข้าใจโลกาภิวัตน์ใน 3 ด้าน ได้แก่ 1) การเสริมสร้างทักษะการอยู่รอดในโลกที่ซับซ้อน 2) การเพิ่มขีดความสามารถการแข่งขันในเวทีระดับโลก และ 3) เสริมสร้างความเข้าใจทางสังคมและวัฒนธรรมที่มีความหลากหลายซับซ้อนมากขึ้น
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Appadurai, A. (1996). Modernity at large: Cultural dimensions of globalization. Oxford University Press.
Ashley, S. (2020). News literacy and democracy. Routledge.
Bawden, D., Holtham, C., & Courtney, N. (1999). Perspectives on information overload. Aslib Proceedings, 51(8), 249–255.
Bawden, D., & Robinson, L. (2020). Information overload: An overview. In Oxford encyclopedia of political decision making. Oxford University Press.
Callecod-Weinrich, K. (2020). Conceptualizing news literacy. Journal of Education and Humanities (JEH), 3(2), 48–63.
Casey, N. (2020). Forward. In W. G. Christ & B. De Abreu (Eds.), Media literacy in a disruptive media environment (pp. xxvii–xxix). Routledge.
Christ, W. G., & De Abreu, B. (2020). Introduction. In W. G. Christ & B. De Abreu (Eds.), Media literacy in a disruptive media environment (pp. 1–6). Routledge.
De Abreu, B., & Yildiz, M. (2015). Global media literacy in a digital age: Teaching beyond borders. Peter Lang Publishing.
Doungthai, T. (2023). A comparative study of teaching methods to enhance fake news literacy skills [Doctoral dissertation, National Institute of Development Administration]. https://repository.nida.ac.th/handle/662723737/6718
Georgacopoulos, C., & Mores, G. (2020, July). How fake news affected the 2016 presidential election. Louisiana State University. https://faculty.lsu.edu/fakenews/elections/sixteen.php
Giuliani-Hoffman, F. (2017, November 3). “F*** news” should be replaced by these words, Claire Wardle says. WRAL News. https://www.wral.com/story/-f-news-should-be-replaced-by-these-words-claire-wardle-says/17088970/
Harcup, T., & O’Neill, D. (2017). What is news? News values revisited (again). Journalism Studies, 18(12), 1470–1488.
Higdon, N. (2020). What is fake news? A foundational question for developing effective critical news literacy education. Democratic Communiqué, 29(1), 21–35.
Hobbs, R. (1998). The seven great debates in the media literacy movement. Journal of Communication, 48(1), 16–32.
Kularb, P. (2020). Approaches to tackle the spread of fake news, misinformation, and disinformation online: Knowledge and lessons from overseas [in Thai]. Journal of Communication Arts Review, 24(3), 7–24.
Lister, T. (2017, December 28). 2017: A polarizing year dominated by hashtags and Trump. CNN Opinion. http://edition.cnn.com/2017/12/28/opinions/2017-review-tim-lister-intl/index.html
Malik, M., Cortesi, S., & Gasser, U. (2013). The challenges of defining 'news literacy'. Berkman Center Research Publication No. 2013-20. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2342313
McLuhan, M., Hutcheon, K., & McLuhan, E. (1977). The city as classroom: Understanding language and media. Book Society of Canada.
Moeller, J., & Helberger, N. (2018). Beyond the filter bubble: Concepts, myths, evidence and issues for future debates. University of Amsterdam.
Office of the National Digital Economy and Society Commission. (2021). Media and information literacy summary survey report Thailand 2020 [in Thai]. https://datacatalog.onde.go.th/pt_PT/dataset/mil-survey
O’Neill, D., & Harcup, T. (2019). News values and news selection. In K. Wahl-Jorgensen & T. Hanitzsch (Eds.), The handbook of journalism studies (pp. 213–228). Routledge.
Orihuela, J. L. (2017, October 20). The 10 new paradigms of communication in the digital age. Medium. https://medium.com/@jlori/the-10-new-paradigms-of-communication-in-the-digital-age-7b7cc9cb4bfb
Ramos, F. (2001). Why do they hit the headlines? Critical media literacy in the foreign language class. Journal of Intercultural Studies, 22(1), 33–49.
Reese, S. (2008). Theorizing a globalized journalism. In M. Löffelholz & D. Weaver (Eds.), Global journalism research: Theories, methods, findings, future (pp. 240–252). Blackwell.
Reese, S. (2012). Global news literacy: The educator. In P. Mihailidis (Ed.), News literacy: Global perspectives for the newsroom and the classroom (pp. 63–80). Peter Lang.
Rojas-Estrada, E.-G., Aguaded, I., & García-Ruiz, R. (2024). Media and information literacy in the prescribed curriculum: A systematic review on its integration. Education and Information Technologies, 29, 9445–9472.
Suthisima, V. (2022). 25 years of media literacy in Thailand: Revisit of research from 1997–2021 [in Thai]. Thai Media Fund Journal, 1(1), 104–124.
Suvachittanont, W. (2019). Media consumption and media literacy of Thai people [in Thai]. Interdisciplinary Social Sciences and Communication Journal, 2(3), 170–183.
Suwanwong, W., & Saengsingkaew, N. (2023). Guidelines for developing social media literacy activities for Generation Z of the Anti-Fake News Center [in Thai]. Media and Communication Inquiry, 5(3), 1–27.
Thairoongrojana, S. (2022). The awareness of online social media to promote the digital citizenship [in Thai]. Journal of Buddhist Education and Research, 8(3), 155–165.
TNN News. (2022, July 28). Decoding 3 problems of why Thai children aren’t motivated by keeping up with the media [in Thai]. TNN News. https://www.tnnthailand.com/news/tnnexclusive/86532/
Tully, M., Maksl, A., & Craft, S. (2022). Defining and conceptualizing news literacy. Journalism, 23(8), 1589–1606. https://doi.org/10.1177/14648849211005888
UNESCO. (2013). Global media and information literacy (MIL) assessment framework: Country readiness and competencies.
Yamthap, S., & Siriphon, A. (2021). Fake news and the work of journalists in digital era [in Thai]. Journal of Journalism, 14(2), 120–144.
