สุพรหมโมกขากับหมาเก้าหาง: นัยยะการกินในฐานะบททดสอบ ตัวเอกและนิเวศสํานึกในนิทานชาดกอีสาน Subarhamamokkha and the Nine-tailed Dog: the Implications of Eating Test for the Hero and Ecological Consciousness in the Isan Jataka Tale
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
สุพรหมโมกขาชาดก ถือเป็นชาดกนอกนิบาตพื้นบ้านอีสานที่แสดงหลักธรรม และแนวปฏิบัติโดยการดำเนินเรื่องของตัวละครเอกผู้เอาชนะบททดสอบและอุปสรรคต่าง ๆ ทั้งร่างกายและจิตใจอันแสดงถึงคุณลักษณะอันประเสริฐของมหาบุรุษตามขนบใน วรรณกรรมชาดก การกินในเรื่องนี้ถือเป็นบททดสอบซึ่งเปิดเผยวิถีชีวิตและวัฒนธรรม อาหารอีสาน ตลอดจนความหมายเชิงปรัชญาและนัยยะทางวัฒนธรรมท้องถิ่น สุพรหมโมกขากับหมาเก้าหาง ผสมผสานระหว่างชาดกกับนิทานพื้นบ้านอีสานที่สะท้อนความสัมพันธ์ ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติผ่านองค์ประกอบของสัตว์ที่เป็นตัวละครสำคัญหลายตัว อันนำไปสู่การคลี่คลายปมขัดแย้งหรือบททดสอบตัวเอกในฐานะพระโพธิสัตว์ ตามความเชื่อของชาวพุทธ บทความนี้นำเสนอการอ่านชาดกพื้นบ้านอีสานผ่านมุมมอง นิเวศวิจารณ์ โดยมีวัตถุประสงค์สองประการ ได้แก่ 1) การพิจารณา การกินหรืออาหารในฐานะเครื่องทดสอบปัญญาของตัวเอกในนิทานชาดกพื้นบ้านและการกินในฐานะเหตุแห่งทุกข์ โดยการอ่านอาหารและการกินสะท้อนบริบททางสังคมและวัฒนธรรมที่มีมิติหลากหลายและ 2) การพินิจความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ สัตว์และธรรมชาติที่เชื่อมโยงกันอย่างแนบแน่น สะท้อนนิเวศสำนึกที่เกื้อกูลในจินตนาการของวรรณกรรมคำสอน การอ่านวรรณกรรมด้วย แว่นสัตว์ศึกษายังเปิดเผยความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งมีชีวิตสายพันธุ์อื่น ๆ
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
References
Amarit, J. (1987). A study of a Northeastern version of the Suphrommokkha. [in Thai]. M.A. Thesis (Thai Epigraphy). Silpakorn University.
Bevan, D. (1988). Literary Gastronomy. Amsterdam: Rodopi.
Glotfelty, C., & Fromm, H. (1996). The Ecocriticism Reader: Landmarks in Literary Ecology. Athens: University of Georgia Press.
Kongsirirat, S. (2013). Nipata Jataka: A Record of the Evolution of Living Things. [in Thai]. Wiwitwannasan Journal. 6(1), 71-90.
Na Thalang, S. (2014). Folktales' Grammar: Structural Study of Folktales. [in Thai] (2nd Ed .). Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Na Thalang, S. (2014). Folklore Theories: Methodology in Analyzing Myths and Folktales. [in Thai] (3rd Ed.). Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Phra Ariyanuwat Khemmajari. (1969). Subarhamamokkha. [in Thai]Mahasarakham. Center for the Northeastern Literary Preservation,
Wat Mahachai, Mahasarakham Province.
Phrakru Opasdhammapitak, Netnimit, S., and Phraratchawimonmoli. (2020). Suphrommokkha: Translation, Edition and Analysis. [in Thai]. Journal of MCU Peace Studies. 8 (2), 621-632.
Phupakdee, N. (2022). Palm Leaf Manuscript of Subarhamamokkha, the Tai Tham Script of 10 parts. [in Thai]. Photocopied Manuscript. The
Research Institute of Northeastern Art and Culture. No Page Number.
Praditthatsanee, D. (2017). Introduction to Ecocriticism. [in Thai]. In Ruenruthai Sujjapun. (Ed.) Theories and Arts Criticism: Thai Academics’ Perspectives. (236-327). Pathumthani: Nakorn.
Prasertsang, P., Ninlawannapha, R., Salee, B. (2015). The Format and Story-Telling Techniques of the Isan Folk Tales by Phra Ariyanuwat
Khemmajari. [in Thai]. Journal of Humanities and Social Sciences, Mahasarakham University. 34 (1), 138-150.
Ratchatakorntrakoon, R. (2013). Food metaphors in JATAKA ATTHAKATHA: the cause and cessation of suffering. [in Thai]. Ph.D. Dissertation
(Thai). Chulalongkorn University.
Sangkhaphanthanon, T. (2013). Ecocriticism in Thai Literature. [in Thai] Pathumthani: Nakorn.
Sangkhaphanthanon, T. (2017). Not Only Beasts: Animal Studies and Ecocriticism. [in Thai]. In Ruenruthai Sujjapun. (Ed.) Theories and Arts Criticism: Thai Academics’ Perspectives. (328-407). Pathumthani: Nakorn.
Songnok, T. (2009). The Paradigms of Northeastern Thailand’s Jataka Tales. (in Thai). M.A. Thesis (Thai). Mahasarakham University.
Srion, S. (2017). Bodhisattva in Isan Folk Jatakas: Representation and Cultural Construction. [in Thai]. Ph.D. Dissertation. Mahasarakham:
Mahasarakham University.
Suriyachai, A. (2003). An Analysis of Subarhamamokkha kab Mha Kao Haang. [in Thai]. M.A. Thesis (Lanna Language and Culture), Chiang Mai University.
Thiragun, A. (2021). A Comparative Analysis of the Nine-tailed Dog of Tai-Kadai and the Nine-tailed Fox in Chinese Folklore-Accepted Characteristics According to Human Perception. [in Thai]. Dhammathas Academic Journal. 21 (3), 75-88.
Tongsukkaeng, C. (2021). Environmental Justice in Pira Sudham’s Fiction. [in Thai] In Kittiruanglarp, K. (Ed.). Anthropocene. Criticism of Humans and Environmental Crisis in the Capitalist Era. (281-324). Bangkok: The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre (Public Organization)
van Dooren, T., Eben, K., and Münster, U. (2016). “Multispecies Studies: Cultivating Arts of Attentiveness.” Environmental Humanities 8(1): 1-23. doi:10.1215/22011919-3527695.
Wannakit, N. (2012). Motifs of Supernatural Birth in Jataka, Thai Myths and Folktales. [in Thai]. Journal of Humanities. 19(2), 60-86.