การสืบทอดแนวพระราชดำริ “ศาสตร์พระราชาเพื่อการพัฒนา มนุษย์” ในมิติมนุษยศาสตร์ จาก “พระบรมราโชวาท” “พระมหาชนก” และ “ทองแดง”
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้ มุ่งศึกษาแนวพระราชดำริ “ศาสตร์พระราชาด้าน
การพัฒนามนุษย์” ในมิติของมนุษยศาสตร์จากพระบรมราโชวาท
พระมหาชนก และทองแดง ด้วยวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ เพื่อวิเคราะห์คุณค่า
เชิง “จริยปฏิบัติ” ด้านการพัฒนามนุษย์จากพระราชนิพนธ์ด้วยการ
วิเคราะห์และใคร่ครวญผ่าน “ภาษา” ตามขอบข่ายของมนุษยศาสตร์
ซึ่งเป็นการพัฒนามนุษย์ที่มีความจำเป็นมาทุกยุคทุกสมัยแต่มักถูกละเลย
และเพื่อเสนอแนวทางการสืบทอดแนวพระราชดำริดังกล่าวให้ดำรงอยู่และ
มีผลกระทบต่อการพัฒนามนุษย์ในวงกว้างสืบไป
คุณค่าด้าน “จริยปฏิบัติ” เพื่อพัฒนามนุษย์ พบว่า “พระบรม
ราโชวาท” ชี้ให้เห็นคุณค่าใน 3 ประการ คือ “มนุษย์พัฒนาได้ด้วยการศึกษา”
“มนุษย์ต้องมีคุณธรรมกำกับความรู้” และ “มนุษย์พัฒนาตนจนถึงพร้อม
แล้วจะไปพัฒนาสังคมให้ยั่งยืนสืบไป” เรื่อง “พระมหาชนก” พบคุณค่า
ด้านจริยปฏิบัติเพื่อพัฒนามนุษย์ใน 2 ประการ คือ “พัฒนามนุษย์ด้วยความ
เพียร” และ “พัฒนามนุษย์ด้วยปัญญา” เรื่อง “ทองแดง” ใช้กลวิธีทาง
ภาษาและภาพพจน์เพื่อเปรียบเทียบให้เห็นว่า จริยปฏิบัติอันถึงพร้อมของ
สุนัขเชื่อมโยงมาสู่จริยปฏิบัติเพื่อพัฒนามนุษย์ใน 4 ประเด็น คือ ความกตัญญู
ความมีปัญญา ความจงรักภักดี และ ความวิริยะพากเพียร
แนวทางการสืบทอดแนวพระราชดำริ “ศาสตร์พระราชาเพื่อ
การพัฒนามนุษย์” ให้ดำรงอยู่และมีผลกระทบต่อการพัฒนามนุษย์ในวง
กว้าง คือ รูปแบบการศึกษาทั้ง การศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ
และ การศึกษาตามอัธยาศัย ผ่านองค์ประกอบของหลักสูตร และ
กิจกรรมการเรียนการสอน
Article Details
References
ใหม่สู่ภาวะปัญญาแห่งยุค. กรุงเทพฯ : รุ่งศิลป์การพิมพ์.
ชุษณะ รุ่งปัจฉิม. (2545). แนวคิดและทฤษฎีการพัฒนา (1-77). ใน การ
เปลี่ยนแปลงสังคมและการบริหารการพัฒนา หน่วยที่ 7-10.
นนทบุรี : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
ปรีชา ช้างขวัญยืน. (2547). ความรู้ของมนุษย์ : วิทยาศาสตร์
สังคมศาสตร์ และมนุษยศาสตร์. ใน ปรีชา ช้างขวัญยืน (3-20).
การวิจัยทางมนุษยศาสตร์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่ง
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปัญญา บริสุทธิ์. (2542). วิเคราะห์วรรณคดีไทยโดยประเภท. พิมพ์ครั้งที่
2. กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2541). การศึกษา: เครื่องมือพัฒนาที่ยัง
ต้องพัฒนา. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : สหธรรมิก.
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช. (2545). ทองแดง.
กรุงเทพฯ: อมรินทร์ พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิง.
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช. (2554). พระมหาชนก.
พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: อมรินทร์ พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสน์
ฉบับประมวลศัพท์ [ชำระเพิ่มเติมช่วงที่ 1]. พิมพ์ครั้งที่ 12.
กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระราชวรมุนี (ป.อ. ปยุตฺโต). (2526). พุทธศาสนากับสังคมไทย.
กรุงเทพฯ: มูลนิธิโกมลคีมทอง.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ. ศ.
2554. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิชชิ่ง.
รายการเดินหน้าประเทศไทย. (2560). สืบค้นเมื่อ 12 มกราคม
2560.http://www.thaigov.th/index.php/th/program2/i
tem/108648-id108648
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2552). จากเก่าสู่ใหม่วรรณศิลป์ไทยไม่สิ้นสูญ.
กรุงเทพฯ:สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
ศุลีพร บุญบงการ. (2549). รางวัลความสำเร็จสูงสุดด้านการพัฒนามนุษย์
จากสหประชาชาติ. ใน วารสารมูลนิธิชัยพัฒนา, 6-12.
ศาสตร์พระราชาสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน. (2560). สืบค้นเมื่อ 6 กุมภาพันธ์
2560. จาก
http://www.thaigov.go.th/index.php/program2/item/
109857-id109857.
สำนักงานคณะกรรมการการวิจัยแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). คำแนะนำการเขียน
โครงการวิจัยในสาขาปรัชญา. กรุงเทพฯ : สำนักงาน
คณะกรรมการการวิจัยแห่งชาติ. (อัดสำเนา).
สุภาพรรณ ณ บางช้าง. (2526). ประวัติวรรณคดีบาลีในอินเดียและ
ลังกา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.