ทำนองฆ้องวงใหญ่เพลงสาธุการของไทย ลำว กัมพูชา : กำรศึกษาเปรียบเทียบ

บทคัดย่อ

เพลงสาธุการเป็นเพลงหน้าพาทย์เพลงหนึ่งที่ปรากฏให้เห็นอย่างเด่นชัดใน
ดนตรีของไทย ลาว และกัมพูชา เพลงสาธุการเป็นเพลงหนึ่งที่บรรเลงรวมอยู่ในเพลง
ชุดโหมโรงทั้งของไทย ลาว และกัมพูชา เราอาจสันนิษฐานว่าในวัฒนธรรมพิณพาทย์
หรือปี่พาทย์ของไทย ลาว และกัมพูชา ทำนองฆ้องวงใหญ่อาจทำหน้าที่เป็นทำนองหลัก
ของวง ดังนั้น ทำนองฆ้องวงใหญ่เพลงสาธุการของแต่ละวัฒนธรรมมีความเหมือนกัน
อย่างไรบ้าง และมีอะไรเป็นลักษณะเฉพาะของทำนองฆ้องวงใหญ่เพลงสาธุการของไทย
ลาว และกัมพูชา หรือไม่ ประเด็นปัญหาของบทความนี้คือ ทำนองฆ้องวงใหญ่ของเพลง
สาธุการที่มีความสาคัญมากในฐานะเป็นเพลงแรกในสายปี่พาทย์และมีโอกาสได้รับการ
ปรับเปลี่ยนน้อยมาก ทั้งๆ ที่ดนตรีของไทย ลาว และกัมพูชามีพื้นฐานของวัฒนธรรม
ดนตรีที่ใช้ไหวพริบในการสร้างความงดงามด้วยทำนองเม็ดพรายนั้น มีความร่วมกันของ
ทำนองและมีลักษณะเฉพาะของทำนองอย่างไร
วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้ เพื่อศึกษาเปรียบเทียบทำนองฆ้องวงใหญ่เพลง
สาธุการของไทย ลาว และกัมพูชา ผลการศึกษาพบว่า ประการแรก ทำนองฆ้องวงใหญ่
เพลงสาธุการของไทย ลาว และกัมพูชา มีความยาวของทำนองเท่ากัน กล่าวคือ 33
ประโยค หรือ 66 วรรค เสียงลูกตกท้ายวรรคทำนองตรงกันทุกตาแหน่ง ใช้บันไดเสียง
หลักสองบันไดเสียงคือ บันไดเสียงซอลและบันไดเสียงเรเหมือนกัน มีข้อที่น่าสังเกตว่า
เพลงสาธุการของไทยเท่านั้นมีทำนองสำหรับบรรเลงเที่ยวกลับ ประการที่สอง
การศึกษาลักษณะเฉพาะของทำนองฆ้องวงใหญ่เพลงสาธุการ ต้องอาศัยเกณฑ์ของ
สานวนกลอนในแต่ละวรรค ระบบทำนอง และลีลาการบรรเลง อาจสรุปได้ว่า สิ่งที่
สร้างเอกลักษณ์ของทำนองฆ้องวงใหญ่ คือ รูปแบบของทำนอง การสร้างเสียง และ
ลีลาการบรรเลง การเปรียบเทียบทำนองฆ้องวงใหญ่เพลงสาธุการระหว่างวัฒนธรรม
ไทย ลาว และกัมพูชา นาไปสู่การอภิปรายเรื่องความแตกต่างระหว่างทำนองฆ้องวง
ใหญ่กับทำนองลูกฆ้อง