สารัตถะและกลวิธีการนำเสนอในวรรณกรรมคำสอน สำนวนพระอริยานุวัตร เขมจารี

บทคัดย่อ

การวจิยัคร้ังน้ีมีวตัถุประสงคเ์พื่อศึกษาสารัตถะและกลวธิีการนา เสนอในวรรณกรรมคา
สอน สา นวนพระอริยานุวจัรเขมจารีโดยผวู้ิจยัไดน้ า แนวคิดของกลัยากุลสุวรรณ มาปรับใชเ้ป็น
แนวทางในการวเิคราะห์สารัตถะดา้นพุทธธรรมระดบัโลกียธรรมและโลกุตรธรรม และได้น า
แนวคิดของกุหลาบ มลัลิกะมาส, เทวญั กานต์มุ่งปั่
นกลางและจารุวรรณ ธรรมวตัร มาปรับใชเ้ป็น
แนวทางในการวิเคราะห์กลวิธีการน าเสนอผลการวจิยัพบวา่ สารัตถะในวรรณกรรมคา สอนสา นวน
พระอริยานุวตั เขมจารีพุทธธรรมในระดบัโลกียธรรม มุ่งอบรมสั่
งสอนให้แต่ละบุคคลมีหลัก
การปฏิบตัิในการดา เนินชีวติ การใชช้ีวติร่วมกบั บุคคลอื่น หรือแมก้ระทงั่ กบั สิ่งศกัด์ิท้
งัหลายโดยใช้
หลกัจริยธรรม ศีลธรรม และคุณธรรม พบวา่ หลกั จริยธรรมมีดงัน้ีจริยธรรมสา หรับชนช้นั
ปกครองจริยธรรมสา หรับบุคคลทวั่ ไป จริยธรรมสา หรับผชู้ายและจริยธรรมสา หรับผู้หญิง ใน
วรรณกรรมคา สอนปรากฏจริยธรรมสา หรับชนช้นั ปกครองปรากฏมากที่สุด จริยธรรมสา หรับผหู้ ญิง
จริยธรรมสา หรับบุคคลทวั่ ไป และจริยธรรมสา หรับผชู้าย ปรากฏเรียงตามลา ดบั ส่วนหลกัศีลธรรม
พบวา่ ศีลธรรมขอ้ที่3 เวน้จากการประพฤติผดิในกาม ปรากฏในวรรณกรรมคา สอนมากที่สุดและ ข้อ
ที่2 เวน้จากการลกัทรัพย์ขอ้ที่1 เวน้จากการฆ่าสัตว์ขอ้ที่4 เวน้จากการพูดปลด และขอ้ที่5 เวน้จาก
การดื่มของมึนเมา
ส่วนหลกัคุณธรรมที่ปรากฏในวรรณกรรมคา สอนพบวา่ มีคุณธรรมส าหรับชนช้นั ปกครอง
คุณธรรมส าหรับผู้ชาย และคุณธรรมส าหรับผู้หญิง หลักจริยธรรม ศีลธรรม และคุณธรรมน้นั เป็น

หลกัการประพฤติปฏิบตัิเพื่อจุดมุ่งหมายสูงสุดคือนิพพานหรือโลกุตรธรรม ในวรรณกรรมคา สอน
มุ่งสอนใหถ้ือศีล มนั่ ทา บุญ เพื่อจะไดพ้ บกบั นิพพาน
กลวิธีการนา เสนอในวรรณกรรมคา สอนส านวนพระอริยานุวตัร เขมจารีพบวา่ ใชรู้ปแบบ
การแต่งแบ่งตามการจดัวรรคมี2 รูปแบบคือแบ่งการจดัวรรคแบบกลอนเทศน์และแบ่งการจดัวรรค
แบบโคลงหรือโคลงสาร ซ่ึงการจดัวรรคแบบโคลงหรือโคลงสารจะปรากฏมากที่สุด ส่วนกลวธิีการ
เล่าเรื่องใชก้ลวิธีการเล่าเรื่องในลกั ษณะของการให้ผูแ้ต่งเป็นผูเ้ล่าเรื่องปรากฏมากที่สุด ให้ตวัละคร
ตวัใดตวัหน่ึงเป็นผเู้ล่าเรื่องของตวัละครการใหต้วัละครตวัใดตวัหน่ึงเป็นผเู้ล่าเรื่อง ปรากฏตามลา ดบั
และมีการใชภ้ าษาความเปรียบ การยกอุทาหรณ์หรือการเล่านิทานมาประกอบเน้
ือเรื่องเพื่อความเขา้ใจง่ายแก่ผอู้่านหรือผฟู้ ัง รวมท้งัช่วยในการจดจา เน้ือเรื่องอีกดว้ย