อัตลักษณ์ของสังคมพหุวัฒนธรรมชนบทไทย ในวรรณกรรมเยาวชนรางวัลแว่นแก้ว

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) วิเคราะห์คติชนวิทยาในวรรณกรรมเยาวชนรางวัลแว่นแก้วที่สะท้อนอัตลักษณ์ของชนบทไทยในภาคเหนือ ภาคใต้ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง (2) วิเคราะห์สังคมพหุวัฒนธรรมชนบทไทยในวรรณกรรมเยาวชนรางวัลแว่นแก้ว โดยศึกษาจากวรรณกรรมที่ได้รับรางวัลจากเวทีการประกวดรางวัลแว่นแก้ว จำนวน 11 เรื่อง ผลการวิจัย พบว่าคติชนวิทยาที่แสดงอัตลักษณ์ของภาคเหนือ ภาคใต้ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง นั้น ประกอบด้วย การตั้งถิ่นฐาน ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ปูชนียบุคคลประจำถิ่น สถาปัตยกรรมพื้นบ้าน ความเชื่อพื้นบ้าน ประเพณีพื้นบ้าน การแสดงพื้นบ้าน อาหารพื้นบ้าน เครื่องมือเครื่องใช้พื้นบ้าน สมุนไพรพื้นบ้าน นิทานพื้นบ้าน ตำนานพื้นบ้าน ลำนำ การทำคลอด การละเล่นของเด็ก การสาวไหมและการปั่นฝ้ายด้านสังคมพหุวัฒนธรรมชนบทไทยในวรรณกรรมเยาวชนรางวัลแว่นแก้วนักเขียนได้นำเสนอประเด็นต่าง ๆ ดังนี้ (1) นักเขียนภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นำเสนอภาพวัฒนธรรมของ “ส่วย” ผ่านหมู่บ้านผับแล้ง ที่โดนเหยียดหยามทางวัฒนธรรม (2) นักเขียนภาคเหนือนำเสนอภาพชนกลุ่มน้อยเผ่าปาเกอะญอที่สังคมรอบนอกมองเขาเป็นเพียงแค่ “ผู้ใช้แรงงานราคาต่ำ” (3) นักเขียนภาคใต้นำเสนอภาพความแปลกแยกของคนชนบทในสังคมเมือง (4) นักเขียนภาคกลางนำเสนอภาพวัฒนธรรมของคนจีนบนแผ่นดินไทย ที่ทั้งสองวัฒนธรรมสามารถผสมผสานเข้ากันอย่างลงตัว จะเห็นว่าภาพที่นำเสนอผ่านวรรณกรรมเยาวชนรางวัลแว่นแก้วนั้นสะท้อนชีวิตของชาวบ้านได้อย่างเข้มข้น