เทศกาลสำคัญของชาวจีนยูนนานที่หมู่บ้านอรุโณทัย ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

 บทความวิชาการฉบับนี้มุ่งสะท้อนประเด็นการคงอยู่และการเปลี่ยนแปลงในเทศกาลสำคัญของชาวจีนยูนนานที่หมู่บ้านอรุโณทัย ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ตลอดจนปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงดังที่กล่าวมาคณะวิจัยได้เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์วิทยากรที่เป็นชาวจีนยูนนานในพื้นที่ระหว่างวันที่ 25 - 27 สิงหาคม พ.ศ. 2561 ผลปรากฏว่าชาวจีนยูนนานในหมู่บ้านอรุโณทัยสามารถอนุรักษ์และสืบสานเทศกาลสำคัญของบรรพบุรุษรวมหกเทศกาลด้วยกัน ได้แก่ เทศกาลวันตรุษจีน วันเช็งเม้ง เทศกาลตวนอู่ เทศกาลจงหยวน เทศกาลไหว้พระจันทร์ และเทศกาลวันฉงหยาง อย่างไรก็ตาม การเข้ามาอาศัยในอาณาเขตใหม่ และถูกโอบล้อมด้วยบริบทใหม่ยังผลให้วิถีชีวิตของชาวจีนยูนนานในหมู่บ้านอรุโณทัยเปลี่ยนแปลงไปจากสมัยที่อาศัยอยู่ในประเทศจีนหลายประการ เห็นชัดที่สุด คือ การประกอบกิจกรรมในเทศกาลตวนอู่และวันตรุษจีนหรือเทศกาลวันขึ้นปีใหม่ตามประเพณีจีน เมื่อถึงเทศกาลตวนอู่ ชาวจีน
ในประเทศจีนจะมีกิจกรรมแข่งเรือมังกร แตกต่างจากชาวจีนยูนนานในหมู่บ้านอรุโณทัย
ที่เพียงทำขนมบ๊ะจ่างและขนมฉือปารับประทานกัน สำหรับเทศกาลตรุษจีนนั้น ชาวจีนยูนนานในหมู่บ้านอรุโณทัยไม่นิยมตักน้ำในวันขึ้นปีใหม่ ในกรณีที่มีความจำเป็นจริง ๆ ผู้ตักน้ำ
ต้องโยนเหรียญลงไปในน้ำและไหว้ขอเป็นการแก้เคล็ดจึงจะสามารถตักน้ำมาใช้ได้ อาหารที่รับประทานในวันแรกของเทศกาลตรุษจีนก็มีความเปลี่ยนแปลงจากเดิมที่นิยมจัดอาหาร
ชุดใหญ่กลายมาเป็นอาหารเจทั้งหมด ส่วนปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเทศกาลสำคัญของชาวจีนยูนนานในหมู่บ้านอรุโณทัยมีสองประการ คือ ความแตกต่างทางด้านภูมิประเทศระหว่างประเทศจีนกับประเทศไทย และความพยายามกลมกลืนกับวิถีชีวิตแบบไทยของชาวจีนยูนนานกลุ่มนี้อีกประการหนึ่ง