อิทธิพลของการเปิดเผยข้อมูลด้านความยั่งยืนในมิติสิ่งแวดล้อมที่ส่งผล ต่อผลการดำเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

รสา เฉื่อยมณี; สมใจ  บุญหมื่นไวย; นวลปรางค์  แจบไธสง

ผู้แต่ง

รสา เฉื่อยมณี สาขาวิชาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
สมใจ บุญหมื่นไวย สาขาวิชาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
นวลปรางค์ แจบไธสง สาขาวิชาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

คำสำคัญ:

การเปิดเผยข้อมูลด้านความยั่งยืน, ค่าใช้จ่ายด้านสิ่งแวดล้อม, ผลการดำเนินงาน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของการเปิดเผยข้อมูลความยั่งยืนในมิติด้านสิ่งแวดล้อม
ที่ส่งผลต่อผลการดำเนินงาน ของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย โดยกำหนดให้อัตราค่าใช้จ่ายด้านสิ่งแวดล้อมของบริษัทเป็นตัวแปรอิสระ และวัดผลตัวแปรตามด้วย อัตราผลตอบแทนจากสินทรัพย์, อัตราผลตอบแทนต่อส่วนของผู้ถือหุ้น และอัตราส่วนมูลค่ากิจการ กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาครั้งนี้ เลือกจากบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยที่เปิดเผยข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมและมีค่าใช้จ่าย
ด้านสิ่งแวดล้อม 3 ปี ย้อนหลัง ระยะเวลาตั้งแต่ปี 2564 -2566 จำนวน 312 บริษัท และไม่รวมบริษัทที่เป็น
กลุ่มธุรกิจการเงินและกองทุนรวม โดยดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลจากแหล่งทุติยภูมิ ได้แก่ รายงานประจำปี แบบแสดงรายการข้อมูลประประจำปี (แบบ 56-1) รายงานความยั่งยืนจากฐานข้อมูล SETSmart
ของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมานด้วยการถดถอยเชิงพหุคูณ

ผลการศึกษาพบว่าการเปิดเผยข้อมูลด้านความยั่งยืนในมิติด้านสิ่งแวดล้อมมีความสัมพันธ์เชิงบวก
อย่างมีนัยสำคัญ กับอัตราผลตอบแทนต่อส่วนของผู้ถือหุ้น (ROE) แต่มีความสัมพันธ์ในเชิงลบอย่างมีนัยสำคัญ
ต่อมูลค่าของกิจการ (Tobin’s Q) สะท้อนให้เห็นว่าการเปิดเผยข้อมูลด้านความยั่งยืนในมิติด้านสิ่งแวดล้อม สามารถสร้างภาพลักษณ์ได้ทั้งในเชิงบวกและเชิงลบ โดยภาพลักษณ์ที่ดีขององค์กรจะช่วยสร้างผลการดำเนินงานในเชิงบวกได้ จากความเชื่อมั่นผู้มีส่วนได้เสีย และยังเสริมสร้างความสามารถในการแข่งขันให้กับองค์กร
ได้อย่างยั่งยืนอีกด้วย แต่ในขณะเดียวกันยอดค่าใช้จ่ายด้านสิ่งแวดล้อมที่แสดงออกในรูปแบบของตัวเงิน
ด้วยจำนวนที่สูง เช่น ค่าใช้จ่ายการใช้ไฟฟ้า, ค่าใช้จ่ายการใช้น้ำมันและเชื้อเพลิง และค่าใช้จ่ายการใช้น้ำ
ก็สามารถสร้างภาพลักษณ์ในเชิงลบให้กับองค์กรได้เช่นเดียวกัน อาจเนื่องจากการที่องค์กรมีค่าใช้จ่าย
ด้านสิ่งแวดล้อมในจำนวนมาก แสดงให้เห็นถึงการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในปริมาณมากตามไปด้วย ดังนั้น องค์กรควรดำเนินกิจการโดยตระหนักถึงความรับผิดชอบต่อสังคมด้านการักษาสิ่งแวดล้อมและการให้ความสำคัญกับการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างรู้คุณค่า มีการจัดการทรัพยากรน้ำที่เหมาะสม รวมถึงการลด
การปล่อยก๊าซเรือนกระจกและการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพอยู่เสมอ

ประวัติผู้แต่ง

สมใจ บุญหมื่นไวย, สาขาวิชาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. สาขาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

นวลปรางค์ แจบไธสง, สาขาวิชาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

อาจารย์ ดร. สาขาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

เอกสารอ้างอิง

กัญญาณัฐ กาญจนพันธุ์. (2562). การศึกษาผลกระทบของการเปิดเผยข้อมูลด้านความยั่งยืนต่อภาพลักษณ์องค์กรในอุตสาหกรรมพลังงานในประเทศไทย. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย, 37(3), 45–60.

จิราวัฒน์ แสงเป๋า และคณะ. (2566). ความสำคัญของการเปิดเผยข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน. วารสารเครือข่ายส่งเสริมการวิจัยทางมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 6(3), 107-119.

ชลธิชา พงศ์ศิริ, จารุวรรณ จตุรพิธพร, และวราภรณ์ ตระกูลโชคดี. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างการเปิดเผยข้อมูลความยั่งยืนกับผลการดำเนินงานของบริษัทในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารการบัญชีและการเงิน, 12(2), 25–40.

ชื่นกมล สินบางหว้า. (2561). การบัญชีสังคมและความรับผิดชอบต่อสังคมที่มีต่อความยั่งยืนของบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารปัญญาภิวัฒน์. 10(1), 248–260.

ณัฐชาพรรณ วงศ์ชัย, นันทิยา เผ่าอ้าย, นวลสิริ หมั่นไร่, อาทร หนานสาม และอรวรรณ เชื้อเมืองพาน. (2567). การเปิดเผยข้อมูลด้านการจัดการความยั่งยืนที่มีผลกระทบต่อความสามารถในการทำกำไรของบริษัทในกลุ่มอุตสาหกรรมการผลิตสินค้าอุปโภคบริโภคที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารบัญชีปริทัศน์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย. 9(1), 115–135.

ณัฐวุฒิ ทรัพย์สมบัติ, กชกาญจน์ ใส่ท้ายดู, ฑิตยากร เกียรติศักดิ์โสภณ, ปณภรณ์ มานะบุตร, สรวิชญ์ จันทสุรวงศ์, สุรภา ปุนหาวงค์ และอารีวัลย์ สุบิน. (2567). ผลกระทบของการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่มีต่อผลการดำเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในกลุ่มอุตสาหกรรมทรัพยากร. Journal of Roi Kaensarn Academi. 9(11), 1252–1267.

ณัฐวุฒิ สุวรรณวัฒน์. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างการเปิดเผยข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมกับผลการดำเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในประเทศไทย. วารสารการบัญชีและการจัดการ. 12(3), 89–102.

ดรุชา รัตนดํารงอักษร, ณัฐพงษ์ เรือนทอง และ กุมินธา ออมสิน. (2565). การศึกษาการเปลี่ยนแปลงของผู้ประกอบการธุรกิจจําหน่ายสินค้าที่ระลึกในชุมชนบ้านหัตถกรรมร่มบ่อสร้าง อําเภอสันกําแพง จังหวัดเชียงใหม่ ในช่วงวิกฤติการแพร่ระบาดไวรัสโควิด-19. Journal of Industrial Business Administration, 5(1), 30-42.

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (2566). กฎเกณฑ์และการกำกับบริษัทจดทะเบียน. https://www.set.or.th/th/rules-regulations/regulations.

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. 2565. แนวทางการจัดทำรายงานความยั่งยืนสำหรับบริษัทจดทะเบียน. https://www.set.or.th/th/sustainability.

ธนปภัส ตติยทิติมา และวอนชนก ไชยสุนทร. (2560). ความภักดีในการใช้บริการด้านสินเชื่อของกลุ่มลูกค้าอุตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดย่อมของธนาคารพาณิชย์แห่งหนึ่งในจังหวัดสมุทรปราการ. วารสารการบริหารและการจัดการ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. 7(1), 1–15.

นิตยา โยธาจันทร์, ศศิวิมล มีอำพล และไพบูลย์ ผจงวงศ์. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างการเปิดเผยข้อมูลรายงานความยั่งยืนกับผลการดำเนินงานของบริษัทในกลุ่ม ESG100. วารสารบรรณศาสตร์ มศว. 13(2), 12–26.

ปริษา จินดาหลวง, ชัยยศ สัมฤทธิ์สกุล, อรุณี ยศบุตร และทัดพงศ์ อวิโรธนานนท์. (2567). การเปิดเผยรายงานความยั่งยืนของบริษัทในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน. 30(2), 51-62.

ปิยาภิศักดิ์ เจียรสุคนธ์. (2567). รูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของการเปิดเผยข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาลกับมูลค่ากิจการของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารศิลปศาสตรและวิทยาการจัดการ คณะวิทยาการจัดการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยนครพนม. 11(1), 36–56.

พรชัย ศักดานุวัฒน์วงศ์, วรนารถ แสงมณี, ชนานันต์ สมาหิโต และธีรพงษ์ ปิณจีเสคิกุล. (2561). บรรษัทบริบาล (ความรับผิดชอบต่อสังคมขององค์กร) ทำการกุศลเพื่อภาพลักษณ์องค์กรและตอบสนองประเด็นสังคม. วารสารการบริหารและการจัดการ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. 8(2), 227–237.

พิชชาภา ตั้งล้ำเลิศ, อรุณี ยศบุต, รัชนียา บังเมฆ และสัตยา ตันจันทร์พงศ์. (2566). อิทธิพลของประเภทอุตสาหกรรมที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างการเปิดเผยข้อมูลความยั่งยืนกับผลการดำเนินงาน: หลักฐานเชิงประจักษ์จากบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารศิลปะศาสตร์ราชมงคลสุวรรณภูมิ. 5(3), 534–549.

พิมล เลิศทรัพย์อนันต์ และปริญญา มากลิ่น. (2565). อิทธิพลของการบริหารจัดการความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และการก ากับดูแลกิจการต่อความยั่งยืนทางการเงินของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. Journal of Business Administration and Languages (JBAL), 10(2), 101-122.

เพ็ญพระพักตร์ มานะปรีชาดีเลิศ และบุญญารัตน์ ฤาชา. 2566. ระดับการรายงานเพื่อความยั่งยืนที่มีต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุนและผลการดำเนินงานของบริษัทในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารการจัดการโซ่คุณค่าและกลยุทธ์ธุรกิจ. 2(3), 54–72.

มินัณยาร์ เพ็ชรสุด และชลธิดา เกษเพชร. (2567). การออกแบบผลิตภัณฑ์กระเป๋าจากขยะพลาสติกรีไซเคิล. วารสารดีไซน์เอคโคปี. 5(1), 42–48.

ศูนย์พัฒนาธุรกิจเพื่อความยั่งยืน. (2566). Sustainability disclosure guidelines. https://setsustainability.com/page/disclosure.

สมบูรณ สารพัด. 2565. ผลกระทบของการเปิดเผยข้อมูลความยั่งยืนที่มีต่อผลการดำเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารวิทยาการจัดการมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 1(2), 56–81.

สัตยา ตันจันทร์พงศ์, พัทธ์ยศ เดชศิริ และทัดพงศ์ อวิโรธนานนท์. (2567). อิทธิพลของการเปิดเผยข้อมูลรายงานการพัฒนาความยั่งยืนที่มีต่อมูลค่ากิจการ. วารสารการบัญชีและการจัดการ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. 11(1), 131–144.

สัมฤทธิ์ ศิริคะเณรัตน์. (2565). ผลกระทบของการเปิดเผยข้อมูลด้านการจัดการความยั่งยืนที่มีต่อความสามารถในการทำกำไรของบริษัทในกลุ่มเกษตรและอุตสาหกรรมอาหารที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารวิชาการและวิจัย มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. 12(4), 161–177.

สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์. (2566). แนวทางการเปิดเผยข้อมูล ESG สำหรับบริษัทจดทะเบียนไทย. https://www.sec.or. .th/TH/Template3/Articles/2567/190767.pdf.

สุพัฒน์ รัตนวงศ์ และกัญญา วัฒนธนวิจิตร. 2565. ผลกระทบของการรายงานความยั่งยืนต่อผลการดำเนินงานของบริษัทในประเทศไทย. วารสารบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 24(2), 45–60.

สุมาลี รามนัฏ, ธีรศักดิ์ สุขาบูลย์, เยาวลักษณ์ นาควิเชียร, สำเภา มีบุญ, ธีระยุทธ เมฆประสาท, ณฌณ วัฒนกาญจนะ และประกาศิต บุญรัตน์. (2567). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจซื้อรถยนต์นั่งส่วนบุคคล ระบบไฟฟ้า (EV) ของประชากรในจังหวัดสมุทรสาคร. Journal of Industrial Business Administration, 6(2), 23-40.

สุรีย์ โบษกรนัฏ. (2565). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปิดเผยข้อมูลความยั่งยืนของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. วารสารมหาจุฬาวิชาการ. 9(2), 109–125.

C. Deegan. (2002). Introduction: The legitimising effect of social and environmental disclosures – A theoretical foundation. Accounting, Auditing & Accountability Journal, vol. 15, no. 3, pp. 282–311.

Global Reporting Initiative. 2021. Sustainability reporting standards. https://www.globalreporting.org.

KPMG.(2022). Sustainability reporting 2022. https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2022/05/sustainability-reporting.html.