การเล่าเรื่องในภาพยนตร์สะท้อนภาพคนชายขอบและบริบทระหว่างภาพยนตร์กับสภาพสังคมในภาพยนตร์ไทยร่วมสมัย

บทคัดย่อ

  บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์เรื่อง “การเล่าเรื่องในภาพยนตร์สะท้อนภาพคนชายขอบและบริบทระหว่างภาพยนตร์กับสภาพสังคมในภาพยนตร์ไทยร่วมสมัย” งานวิจัยชิ้นนี้ได้ทำการศึกษา การเล่าเรื่องในภาพยนตร์ไทยร่วมสมัย การสะท้อนภาพคนชายขอบในภาพยนตร์ไทยร่วมสมัย และความสัมพันธ์ระหว่างบริบทของภาพยนตร์กับสภาพสังคมจริงที่ถูกนำเสนอในภาพยนตร์ไทยร่วมสมัย ผู้วิจัยได้เลือกนำแนวคิดเรื่องการเล่าเรื่องในภาพยนตร์ กระบวนการกลายเป็นชายขอบ (Marginalization) สัญวิทยา (Semiology) และแนวคิดเรื่องบริบท (Context) งานวิจัยชิ้นนี้ได้เลือกใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยวิธีวิเคราะห์ตัวบท (Textual Analysis) ผู้วิจัยได้ทำการคัดเลือกภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยจำนวน 5 เรื่อง กระเบนราหู มะลิลา ไทบ้านเดอะซีรีส์ ละติจูดที่ 6 และ พี่ชาย my bromance โดยเลือกเฉพาะภาพยนตร์ที่นำไปสู่การได้รับการยอมรับของผู้ชม หรือได้รับรางวัล คัดเลือกมาเฉพาะภาพยนตร์ที่นำเสนอเฉพาะการสะท้อนภาพคนชายขอบผ่านโครงเรื่อง ตัวละคร และบริบทในภาพยนตร์ ผลการศึกษาพบว่า การเล่าเรื่องในภาพยนตร์ไทยร่วมสมัย โดยมีการนำประเด็นกลุ่มคนชายขอบมาเป็นประเด็นหลัก และมีการนำเสนอโครงเรื่องและแก่นเรื่องที่สะท้อนภาพความเป็นชายขอบในสังคมทั้งทางรูปสัญญะและความหมายสัญญะ ภาพยนตร์ทุกเรื่องเลือกนำเสนอตัวละครหลักเป็นคนชายขอบ เช่น โรฮิงญา คนหลากหลายทางเพศ คนอีสาน คนมุสลิม โดยใช้ฉากหลังที่สอดคล้องกับประเด็นคนชายขอบที่เลือกนำเสนอทั้งในมุมมองรูปสัญญะและความหมายสัญญะ เช่น ทะเล ป่า บ้าน ชุมชนชนบท โรงเรียน และพื้นที่ปัญหาโดยตรง โดยสอดแทรกประเด็นความขัดแย้งของคนชายขอบเข้าไปในเรื่อง โดยส่วนใหญ่ภาพยนตร์จะเลือกนำเสนอประเด็นความขัดแย้งระหว่างสังคมเป็นหลัก เพราะเป็นการนำเสนอภาพสะท้อนคนชายขอบที่ชัดเจนมากที่สุด ภาพสะท้อนคนชายขอบในภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยทั้ง 5 เรื่องนี้ ได้มีการนำเสนอสัญญะแทนความหมายของคนชายขอบ เช่น ทะเล ป่า บายศรี หรือภาษา เพื่อแสดงให้เห็นถึงชายขอบในมิติต่าง ๆ ในประเทศไทย ทั้งความเป็นชาติพันธุ์ ความหลากหลายทางเพศ ศาสนา และภูมิศาสตร์ ภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยที่หยิบยกประเด็นคนชายขอบมานำเสนอนั้น ได้หยิบยกข้อมูลทางวิชาการด้านสังคมวิทยา และมานุษยวิทยา รวมไปถึงข้อมูลด้านสื่อมวลชน