เศรษฐกิจแบบฝังแฝงในสังคมการเมืองที่เป็นธรรม ในพื้นที่ลุ่มน้ำมูนจังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

บทความนี้ต้องการเสนอให้เห็นว่าคนชนบทที่ดำรงชีพอยู่บริเวณลุ่มน้ำมูนจังหวัดศรีสะเกษ ยังคงมีวิถีสังคมและวัฒนธรรมที่ไม่ได้ตัดขาดไปจากสังคมดั้งเดิมไปเสียทั้งหมด มีลักษณะการดำรงชีพแบบจะดั้งเดิมก็ไม่ใช่จะทันสมัยก็ไม่เชิง ในด้านเศรษฐกิจรายครัวเรือนมีการพึ่งพาระบบตลาด ใช้แรงงานทำการผลิตเพื่อขายแต่ยังคงแบ่งส่วนหนึ่งไว้เพื่อดำรงชีพ นอกจากนี้ด้านสังคมและวัฒนธรรมยังมีเครือข่ายทางสังคมที่กำกับกันและกันภายใต้วิถีวัฒนธรรมคนลุ่มน้ำแต่เป็นเครือข่ายทางสังคมแบบใหม่ที่ไม่ได้ยึดติดกับความสัมพันธ์อำนาจแบบเดิม เนื่องจากเป็นเครือข่ายที่เกิดขึ้นเพื่อต่อรองกับอำนาจรัฐ

ประเด็นสำคัญของบทความนี้คือการเสนอให้เห็นลักษณะเศรษฐกิจแบบฝังแฝงในสังคม (Embedded economy) ของคนชนบทลุ่มน้ำมูนและจะเสนอรูปธรรมการดำรงชีพของคนชนบทที่อาศัยลำน้ำในการดำรงชีพเพื่อแสดงให้เห็นว่าระบบเศรษฐกิจในชุมชนชนบทปัจจุบันมีลักษณะสำคัญ คือ ดำรงอยู่ทั้งในกำกับของสังคมและมีลักษณะเชิงปัจเจกที่มุ่งประโยชน์สูงสุดแต่ไม่ได้ละทิ้งความสัมพันธ์แบบเครือข่าย เป็นสังคมแบบทวิลักษณ์การเคลื่อนไหวแบบคู่ขนาน (Double movement) ที่มีการเคลื่อนไหวตลอดเวลา ขอเสนอแนะในครั้งนี้คือการสร้างความเข้มแข็งให้คนในสังคมชนบทปัจจุบันจำเป็นต้องมีกลไกการเมืองภาคประชาชนที่เข้มแข็งร่วมกับรัฐเพื่อควบคุมเศรษฐกิจและสังคมให้เกิดความเป็นธรรมกับคนในชุมชนท้องถิ่นนั้น