แนวทางการสร้างสรรค์ทัศนศิลป์เพื่อสะท้อนภาพสันติสุขในพหุวัฒนธรรมผ่านประเพณีชิงเปรต วัดคูหาภิมุข (วัดหน้าถ้ำ) จังหวัดยะลา

บทคัดย่อ

            งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาบทบาทของประเพณีชิงเปรต วัดคูหาภิมุข จังหวัดยะลา ในฐานะสื่อกลางทางวัฒนธรรมที่สะท้อนภาพสันติสุขในสังคมพหุวัฒนธรรม ท่ามกลางพื้นที่ที่มักถูกนำเสนอในแง่ความขัดแย้งและความแตกต่างทางศาสนาและชาติพันธุ์ การศึกษาใช้วิธีการเชิงคุณภาพ โดยอาศัยเครื่องมือวิจัย ได้แก่ การสังเกต การสัมภาษณ์เชิงลึก และการวิเคราะห์เชิงสัญลักษณ์ ลงพื้นที่เก็บข้อมูลจากพิธีกรรม กิจกรรม และสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับประเพณี เพื่อทำความเข้าใจการมีส่วนร่วมของชุมชนและแนวคิดที่ซ่อนอยู่เบื้องหลัง พร้อมทั้งนำข้อมูล เพื่อวัตถุประสงค์ในการไปต่อยอดการสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์รูปแบบศิลปะจัดวางด้วยแนวความคิดที่ได้จากข้อมูลทางการศึกษา

            ผลการศึกษาเผยให้เห็นว่า ประเพณีชิงเปรตมิใช่เพียงพิธีกรรมทางพุทธศาสนา แต่ยังเป็นกิจกรรมร่วมที่หลอมรวมคนต่างศาสนาและเชื้อชาติให้มีส่วนร่วมอย่างเท่าเทียม ทั้งในพิธีทำบุญ การแบ่งปันอาหาร การละเล่น และการแห่หมรับ ซึ่งสะท้อนถึงความเอื้อเฟื้อ ความกตัญญู และการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข นอกจากนี้ยังพบว่าสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม เช่น ปิ่นโตหรือขนมต่าง ๆ สามารถถ่ายทอดความหมายของการแบ่งปันและการเชื่อมความสัมพันธ์ในชุมชน

            ข้อค้นพบสำคัญคือ ประเพณีชิงเปรตในชุมชนหน้าถ้ำเป็นพื้นที่แห่งการสมานฉันท์ ที่ไม่เพียงรักษาขนบธรรมเนียมท้องถิ่น แต่ยังสร้างกลไกสังคมในการลดความขัดแย้งและสร้างความสามัคคี งานวิจัยนี้จึงชี้ให้เห็นว่า ศิลปะและวัฒนธรรมสามารถเป็นพลังสร้างสรรค์เพื่อเสริมสร้างสันติสุขในพื้นที่พหุวัฒนธรรม อีกทั้งยังเป็นต้นแบบสำหรับการศึกษาและประยุกต์ใช้ในงานวิจัยด้านวัฒนธรรมและศิลปกรรมในอนาคต