รูปแบบการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ธรรมศึกษาตามหลักอิทธิบาท 4 ในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร

Main Article Content

พระครูอุดมจารุวรรณ (คำไล้ จารุวํโส)
สมศักดิ์ บุญปู่
พระมหาบัณฑิต ปณฺฑิตเมธี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอรูปแบบการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ธรรมศึกษาตามหลักอิทธิบาท 4 ในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี โดยมีเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แจกให้กับครูในโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดกรุงเทพมหานคร จำนวน 390 ชุด, แบบสัมภาษณ์ โดยสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ เจ้าสำนักเรียน ผู้บริหาร นักการศึกษา ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 22 รูป/คน และแนวคำถามสำหรับการสนทนากลุ่ม โดยมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 11 รูป/คน และการทดลองใช้รูปแบบ รวมถึง การประเมินรูปแบบ โดยมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จากโรงเรียนจำนวน 1 แห่ง คือ โรงเรียนวัดบำเพ็ญเหนือ เขตมีนบุรี กรุงเทพมหานคร จำนวน 40 คน


ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ธรรมศึกษาตามหลักอิทธิบาท 4 ในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ 2) จุดมุ่งหมาย 3) วิธีการดำเนินการ 4) ตัวแบบการดำเนินการ 5) การประเมินผล 6) เงื่อนไขความสำเร็จ ผลการทดลองใช้รูปแบบมีความคิดเห็นต่อการทดลองรูปแบบ ก่อนและหลังการทดลอง โดยภาพรวมและรายด้านมีค่าเฉลี่ยเพิ่มขึ้น และผลการประเมินรูปแบบทั้ง 4 ด้าน ประกอบด้วยความเหมาะสม ความเป็นไปได้ ความเป็นประโยชน์ และความถูกต้อง โดยภาพรวมและรายด้านอยู่ในระดับมากที่สุด สรุปองค์ความรู้จาการวิจัย คือ PIS Model

Article Details

How to Cite
(คำไล้ จารุวํโส) พ. ., บุญปู่ ส. ., & ปณฺฑิตเมธี พ. (2025). รูปแบบการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ธรรมศึกษาตามหลักอิทธิบาท 4 ในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร. วารสารบวรสหการศึกษาและมนุษยสังคมศาสตร์, 6(1), 1–17. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JOB_EHS/article/view/286817
บท
บทความวิจัย

References

กมล ภู่ประเสริฐ. (2547). การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษา. กรุงเทพมหานคร: ก.พล.

กระทรวงวัฒนธรรม. (2550). การศึกษารูปแบบและแนวทางการพัฒนาการเรียนการสอนธรรมศึกษาในสังคมไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

กัญชพร ปานเพ็ชร. (2566). รูปแบบภาวะผู้นำที่แท้จริงตามหลักฆราวาสธรรม สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. ดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

กุสุมา ยี่ภู่. (2566). รูปแบบภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ตามหลักปัญญา 3 สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา. ดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

จารุวรรณ ตาลสุกเรือง (2565). รูปแบบการบริหารตามศาสตร์พระราชาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียนในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. ดุษฎีนิพนธ์การศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยนเรศวร.

ชนากร ศาสตร์สกุล, บุญเชิด ชำนิศาสตร์ และพระมหาญาณวัฒน์ ฐิตวฑฺฒโน. (2567). พุทธวิธีการบริหารวิชาการในสถานศึกษา. วารสารบวรสหการศึกษาและมนุษยสังคมศาสตร์, 5(3), 723-732.

ชัยยงค์ พรหมวงค์. (2551). เอกสารประกอบการพัฒนาหลักสูตรและสื่อการเรียนการสอน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ดนัย ปรีชาเพิ่มประสิทธิ์. (2549). หลักสูตรการศึกษาพระพุทธศาสนาในโรงเรียนไทย: รุ่งเรืองหรือร่วงโรย. วารสารศิลปะศาสตร์, 6(2), 154-155.

ประภาสี สีหอำไพ. (2553). พื้นฐานการศึกษาทางศาสนาและจริยธรรม. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พระครูพิศาลธรรมานุวัตร (สมนึก เตชธมฺโม). (2563). การพัฒนาการจัดการเรียนการสอนธรรมศึกษาตามหลักอิทธิบาท 4 สำหรับโรงเรียนมัธยมศึกษา. ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูโสภณภัทรเวทย์ (อิทธิพล ปธานิโก). (2563). รูปแบบการพัฒนากิจกรรมการส่งเสริมคุณธรรมของนักเรียนสำหรับโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระปลัดราชันย์ ขวัญเมือง. (2563). พัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนาเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย. ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

พระมหาบัญญัติ สุจิตฺโต (รอดตุ้ม). (2563). รูปแบบการบริหารงานบุคคลตามหลักอิทธิบาท 4 สำหรับผู้บริหารโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พักตร์วิไล ชำปฏิ. (2566). รูปแบบภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมตามหลักปาปณิกธรรม สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. ดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พิชญา ดีมี. (2559). การพัฒนาแนวทางการประเมินทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมของผู้เรียนตามแนวคิดการประเมินผู้เรียนในศตวรรษที่ 21. ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยนเรศวร.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

เมตตา ภิรมย์ภักดิ์. (2548). แนวทางการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ. กรุงเทพมหานคร: สาระไทย.

สำนักแม่กองธรรมสนามหลวง. (2560). เรื่องสอบธรรมสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ. 2560. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.

สิริวรรณ ศรีพหล. (2554). การพัฒนาชุดฝึกอบรมทำงไกลสำหรับครูสังคมศึกษาเรื่อง วิชาพระพุทธศาสนาในสถานศึกษา. รายงานวิจัย. มหาวิทยาสุโขทัยธรรมาธิราช.

สุภัสสรา วันทมาตย์ และพระมหาญาณวัฒน์ ฐิตวฑฺฒโน. (2566). SUPAT Model: รูปแบบการเรียนรู้สู่การพัฒนานวัตกรรมผู้เรียนร่วมกับหลักอิทธิบาท 4 ในศตวรรษที่ 21. วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 10(2), 519-528.