จิตลักษณะ จิตสังคม การกำหนดเป้าหมายในชีวิตตามหลักอิทธิบาท 4 ของนักเรียนในโรงเรียนเบญจมราชรังสฤษฎิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับจิตลักษณะ 2) ศึกษาระดับจิตสังคม 3) ศึกษาระดับการนำหลักอิทธิบาท 4 ไปใช้ในการกำหนดเป้าหมายชีวิต และ 4) ศึกษาแนวทางการส่งเสริมจิตลักษณะ จิตสังคม และการนำหลักอิทธิบาท 4 ไปใช้ในการกำหนดเป้าหมายชีวิตของนักเรียนโรงเรียนเบญจมราชรังสฤษฎิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี คือ การวิจัยเชิงปริมาณ มีกลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียน จำนวน 350 คน เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าสถิติ ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิจัยเชิงคุณภาพ มีผู้ให้ข้อมูลสำคัญเป็นอาจารย์ 4 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ระดับจิตลักษณะ ภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง ได้แก่ ความเชื่ออำนาจภายในตน ความเข้มแข็งในการมองโลก และการเห็นคุณค่าในตนเอง ตามลำดับ 2) ระดับจิตสังคม ภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง ได้แก่ สัมพันธภาพในครอบครัว สัมพันธภาพระหว่างครูกับนักเรียน และสัมพันธภาพระหว่างเพื่อนกับเพื่อน ตามลำดับ 3) ระดับการนำหลักอิทธิบาท 4 ไปใช้ในการกำหนดเป้าหมายชีวิต ด้านที่มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก ได้แก่ ด้านฉันทะ ด้านจิตตะ และด้านที่มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง คือ ด้านวิมังสา ด้านวิริยะ 4) แนวทางการส่งเสริมจิตลักษณะ จิตสังคม และการนำหลักอิทธิบาท 4 ไปใช้ในการกำหนดเป้าหมายชีวิตของนักเรียนโรงเรียนเบญจมราชรังสฤษฎิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา คือ 1) ครูรับฟังและเข้าใจปัญหาของนักเรียนอย่างลึกซึ้ง จัดกิจกรรมให้นักเรียนได้มีโอกาสแสดงออกทางอารมณ์สังคม 2) ครูสร้างความอบอุ่นเป็นกันเอง สร้างความไว้วางใจ ให้คำปรึกษาที่ดีและเป็นประโยชน์ ซึ่งเป็นแนวทางที่จะทำให้นักเรียนเกิดความเชื่อมั่นในตัวเอง เข้มแข็ง และเห็นคุณค่าในตนเองมากขึ้น สามารถกำหนดเป้าหมายในชีวิตของตน และมีพลังให้บรรลุถึงเป้าหมายที่วางไว้