เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์กับการพัฒนานวัตกรรมด้านสุขภาพจิตในประเทศไทย

บทคัดย่อ

เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันของคนในสังคมอย่างต่อเนื่องในหลายภาคส่วน และในงานสุขภาพจิต สหวิชาชีพด้านสุขภาพจิตจำเป็นต้องรู้เท่าทันกับการนำเทคโนโลยีปัญญา ประดิษฐ์มาประยุกต์ใช้ในการทำงาน บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาการนำเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์มาใช้ในงานสุขภาพจิตในประเทศไทย แนวโน้มของเทคโนโลยี AI และการสร้างการตระหนักรู้แก่นักจิตวิทยา สหวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับงานสุขภาพจิตให้เรียนรู้ ปรับตัวให้เท่าทันเทคโนโลยี AI เพื่อประโยชน์ในการนำเทคโนโลยี AI ไปใช้พัฒนาองค์ความรู้ ระบบการดูแลผู้รับบริการ การสร้างความร่วมมือระหว่างบุคลากรวิชาชีพด้านสุขภาพจิตและผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยี AI จากการศึกษางานวิจัยในประเทศไทยพบการนำเทคโนโลยี AI มาประยุกต์ใช้เพื่อสร้างนวัตกรรมด้านสุขภาพจิต 1) โดยส่วนใหญ่นวัตกรรมถูกพัฒนาให้มีความสามารถของ AI ประเภทการประมวลผลภาษาธรรมชาติ (Natural Language Processing: NLP) รูปแบบให้บริการนวัตกรรมเป็นแบบ chatbot แอปพลิเคชันบนโทรศัพท์มือถือ website และกลุ่มตัวอย่างที่ทดลองนำนวัตกรรมไปใช้ในการศึกษาเป็นนักเรียนนักศึกษาและผู้สูงอายุ 2) จุดประสงค์ในการพัฒนานวัตกรรมส่วนใหญ่เพื่อการคัดกรองสุขภาพจิตใจที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ เช่นซึมเศร้า ความเครียด ความวิตกกังวล และมีระบบส่งต่อเพื่อให้ผู้รับบริการพบผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตต่อไป นวัตกรรมยังไม่สามารถทดแทนการบำบัดรักษาโดยผู้เชี่ยวชาญได้และยังไม่ได้ใช้เพื่อการวินิจฉัยโรค อย่างไรก็ตามหากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตและผู้พัฒนานวัตกรรม จะนำ AI ไปใช้ในงานด้านสุขภาพจิตควรศึกษาถึงผลกระทบทั้งด้านบวกและด้านลบ ควรแจ้งผู้รับบริการล่วงหน้าเกี่ยวกับการทำงาน การประมวลผลของโปรแกรม การเก็บข้อมูลเป็นความลับ การให้สิทธิ์ผู้รับบริการในการตัดสินใจว่าจะเลือกใช้บริการจากกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับ AI หรือไม่ และควรจัดให้มีกระบวนการลงนามในหนังสือแสดงความยินยอม