การศึกษาพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาท ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวในฐานะวรรณกรรมคำสอน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ลักษณะเด่นด้านคำสอนและกลวิธีการประพันธ์ที่ปรากฏในพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยใช้รูปแบบวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสารพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ. 2453 - 2468 จำนวน 155 องค์ จากนั้นวิเคราะห์ เรียบเรียงข้อมูลและสรุปผลการวิจัย ผลการวิจัยพบว่า พระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมีลักษณะเป็นวรรณกรรมคำสอนซึ่งพระราชทานแก่คณะบุคคลต่าง ๆ เช่น พระบรมวงศานุวงศ์ ผู้แทนจากรัฐบาลต่างประเทศ ข้าราชการ พระสงฆ์ ทหาร เสือป่า พสกนิกร ครู และนักเรียน ซึ่งปรากฏพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทแก่ทหาร เสือป่าและลูกเสือเป็นจำนวนมากที่สุด สอดคล้องกับบริบทสังคมในสงครามโลกครั้งที่ 1 ลักษณะเด่นด้านคำสอนที่มุ่งเน้นในเรื่องความเป็นพลเมืองที่ดีให้แก่กลุ่มคนต่าง ๆ ในสังคม มีความเชื่อมโยงกับบริบททางสังคมในสมัยนั้นและสอดคล้องกับแนวคิดทางด้านการปกครองของพระบาทสมเด็จ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ความเป็นพลเมืองดี คือ การสร้างเกิดความรู้สึกร่วมในหมู่คณะ และการมุ่งทำประโยชน์แก่ส่วนรวม โดยวิธีการสร้างความเป็นพลเมืองที่ดีจะต้องมีการพัฒนาคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพ การส่งเสริมด้านการศึกษา และการปลูกฝังจริยธรรมและการใช้หลักนิติธรรมในการปกครอง ด้านกลวิธีการประพันธ์ ทรงแสดงแนวคิดเรื่อง ความเป็นพลเมืองที่ดีผ่านกลวิธีการประพันธ์ที่มีวรรณศิลป์ นอกจากนี้ ยังมีการผสมผสานสาธกโวหาร การเล่าประสบการณ์ และการใช้ภาษาเชิงวิพากษ์อย่างกลมกลืน กลวิธีการประพันธ์ดังกล่าวทำให้พระบรมราโชวาทมีความน่าสนใจและผู้รับสารสามารถเข้าใจถึงวัตถุประสงค์ในการสื่อสารได้เป็นอย่างดี