ต้นแบบระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการสนับสนุนการลดความเสี่ยงจากอุทกภัยกรณีศึกษา พื้นที่ตำบลเชิงแส จังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นงานวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและพัฒนาระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ผ่านอินเทอร์เน็ตซึ่งเป็นฐานข้อมูลอุทกภัยในพื้นที่ตำบลเชิงแส จังหวัดสงขลา ให้มีสมรรถนะในการแสดงข้อมูลเชิงพื้นที่สำหรับสนับสนุนข้อมูลด้านอุทกภัย พร้อมคำอธิบายขอบเขต มาตราส่วนและสามารถสอบถามเพื่อดูรายละเอียดข้อมูลจากฐานข้อมูลผ่านทางอินเทอร์เน็ต ในพื้นที่หมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 4 บ้านเชิงแส ตำบลเชิงแส อำเภอกระแสสินธุ์ จังหวัดสงขลา ซึ่งเป็น 2 หมู่บ้านที่ได้รับผลกระทบจากอุทกภัยในพื้นที่ โดยเก็บข้อมูลภาคสนามและพัฒนาโดยใช้ซอฟต์แวร์ Quantum GIS, GeoServer และ OpenLayers ร่วมกับฐานข้อมูล PostgreSQL กลุ่มเป้าหมาย ประกอบด้วย ผู้นำ และแกนนำ เจ้าหน้าที่เทศบาลตำบลเชิงแส และผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการจัดการอุทกภัย หมู่ 3 หมู่ 4 บ้านเชิงแส ผลการศึกษาพบว่า ต้นแบบระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อวิเคราะห์เชิงพื้นที่ มีองค์ประกอบของฐานข้อมูลฯ ที่สำคัญ 4 ด้าน ได้แก่ ด้านกายภาพและโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ข้อมูลด้านแหล่งน้ำ พื้นที่ป่าไม้ ลักษณะภูมิประเทศ ขอบเขตการปกครอง เส้นทางจราจรในชุมชน คู/ท่อระบายน้ำ โครงสร้างบ้าน และห้องน้ำห้องส้วม ด้านเศรษฐกิจ เช่น รายได้ อาชีพ อุปกรณ์เครื่องใช้และทำมาหากิน ด้านสังคมและวิถีชีวิต เช่น สถานที่/หน่วยงานในชุมชน ข้อมูลกลุ่มองค์กรและเครือข่ายในชุมชน และด้านอุทกภัยและการจัดการในพื้นที่ในอดีต เช่น ข้อมูลอุทกภัยในชุมชนในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา (พ.ศ.2557 - 2561) จุดเสี่ยง กลุ่มเปราะบาง และการจัดการ นอกจากนี้ จากการประเมินความพึงพอใจด้านการใช้งานระบบและการแสดงผลแผนที่สถานที่ต่าง ๆ พบว่า อยู่ในเกณฑ์ดี โดยในอนาคตผู้วิจัยมุ่งศึกษาถึงการวิเคราะห์ข้อมูลต่าง ๆ เพิ่มเติมเกี่ยวกับข้อมูลสนับสนุนอุทกภัย เช่น เส้นทางปลอดภัย จุดอพยพ เพื่อเป็นข้อมูลสำหรับชุมชนต่อไป