โมเดลปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง: ถอดรหัสแนวปฏิบัติ สู่การพัฒนาที่ยั่งยืน

บทคัดย่อ

โมเดลอย่างง่ายของกระบวนการดำเนินการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เริ่มจากคนที่มีคุณธรรมในการใช้ความรู้เพื่อการตัดสินใจอย่างรอบรู้ และนำไปสู่การประพฤติปฏิบัติตนเพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามวิสัยทัศน์ เช่น สังคมที่มีความเอื้ออาทร โดยมีกระบวนการ คือ ขั้นที่ 1 คุณธรรมและคุณลักษณะ เช่น ความเอื้ออาทรควบคู่กับความรู้ ในขั้นที่ 2 การสร้างองค์ความรู้ เช่น มีคนที่ด้อยโอกาสในสังคมแล้วสร้างให้เกิดเจตคติที่รอบรู้ ในขั้นที่ 3 คุณลักษณะที่รอบรู้และความตระหนักรู้ในความพอเพียง เช่น ควรช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสนั้นแล้วจูงใจให้ปฏิบัติ ในขั้นที่ 4 การลงมือปฏิบัติและพฤติกรรม เช่น สนับสนุนช่วยเหลือคนเหล่านั้นก็จะนำไปสู่การบรรลุผล ในขั้นที่ 5 ผลผลิตและผลลัพธ์ เช่น สร้างความสมานฉันท์ในสังคม เป็นต้น ซึ่งการนำโมเดลแนวปฏิบัติตามปรัชญาพอเพียงหรือหลักการพอเพียงใช้วิธีการจดจำง่าย ๆ ได้ว่า “โมเดล 2-3-4-5” ซึ่งมาจาก 2 เงื่อนไขคือ “คุณธรรมกำกับความรู้” 3 หลักการพร้อมกัน คือ “พอประมาณ มีเหตุผล ภูมิคุ้มกัน” 4 มิติมีความสมดุลคือ “เศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม” และ 5 ขั้นตอนของกระบวนการดำเนินงานซึ่งเป็นแนวปฏิบัติไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน และคุณลักษณะความพอเพียงหรือการอยู่อย่างพอเพียงเป็นลักษณะประจำตัวที่แสดงออกหรือปฏิบัติเป็นประจำและสม่ำเสมอที่ครอบคลุมทั้งผลผลิต และผลลัพธ์ ในส่วนกรณีของผลผลิต เป็นความสมดุลใน 4 มิติ ประกอบด้วย 1) มิติเศรษฐกิจ 2) มิติสังคม          3) มิติสิ่งแวดล้อม และ 4) มิติวัฒนธรรม ในส่วนกรณีของผลลัพธ์ เป็นความยั่งยืนของคุณภาพชีวิตหรือการอยู่ดีกินดี ประกอบด้วย 3 มิติ คือ 1) พึ่งตนเอง 2) มีภูมิคุ้มกัน และ 3) ยืดหยุ่น