การสร้างความรู้ การแลกเปลี่ยนความรู้ และการนำความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยไปใช้ ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสร้างความรู้ การแลกเปลี่ยนความรู้ และการนำความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยไปใช้ในชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ การศึกษานี้ใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ผู้ให้ข้อมูลคือปราชญ์ชาวบ้านด้านภูมิปัญญาท้องถิ่นแพทย์แผนไทยและแพทย์แผนไทยที่ได้รับใบอนุญาตเป็นผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยในตำบลดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 10 คน เก็บรวมรวมข้อมูลโดยสัมภาษณ์แบบเจาะลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า การสร้างความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยทำการสร้างผ่านการปฏิบัติเพื่อบำบัดโรค ป้องกันโรค การส่งเสริมและฟื้นฟูสุขภาพ องค์ความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยครอบคลุมด้านยาสมุนไพร ด้านพิธีกรรมเพื่อใช้รักษาโรคและ ด้านนวดแผนไทย และ การแลกเปลี่ยนความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย สามารถจำแนกได้เป็น การแลกเปลี่ยนความรู้อย่างไม่เป็นทางการ เช่น การแลกเปลี่ยนความรู้จากเพื่อนหรือผู้ที่สนใจในศาสตร์แพทย์แผนไทยและการแลกเปลี่ยนความรู้อย่างเป็นทางการ เช่น การแลกเปลี่ยนความรู้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การนำความรู้ไปใช้ อธิบายได้เป็น การนำความรู้ไปประโยชน์เพื่อการดูแลสุขภาพของตนเอง ครอบครัว และ ชุมชน จากผลการศึกษาอาจจะนำไปประยุกต์ใช้เพื่อวางแผนเผยแพร่องค์ความรู้ด้านภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ แก่ประชาชนหรือผู้ที่สนใจเกี่ยวกับภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยเพื่อป้องกันการสูญหายของความรู้และอาจจะนำความรู้ด้านภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยเป็นอีกทางเลือกในระบบสุขภาพชุมชนใช้เพื่อการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การรักษาโรค และการฟื้นฟูร่างกายของประชาชนภายใต้บริบทที่แตกต่างกัน
Article Details
References
กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน. (2557). วิวัฒนาการการสาธารณสุขมูลฐานในประเทศไทย พ.ศ. 2521 - พ.ศ.2557. นนทบุรี: กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชนกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ.
กัญญาณัฏฐ์ สุริยะวงค์. (2561). ศึกษาการบำบัดฟื้นฟูกลุ่มอาการเส้นเลือดในสมองตีบ อุด ตัน โดยการนวด แผนไทยของโรงพยาบาลชุมชนตำบลดอนแก้วอำเภอเมืองจังหวัดเชียงใหม่. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา, 9(2). 133-141.
โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์. (2559). วิถีชุมชนเครื่องมือ 7 ชิ้น ที่ทำให้งานชุมชนง่าย ได้ผล และสนุก. นนทบุรี: สุขศาลา.
จำเนียร จวงตระกูล. (2561). แบบจำลองการจัดการการเปลี่ยนแปลงเพื่อนำประเทศไทยสู่ประเทศไทย 4.0. วารสารชุมชนวิจัยมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา, 12(2), 10-25.
ชมพูนุท สิริพรหมภัทร และคณะ. (2562). การจัดการความรู้ในยุคประเทศไทย 4.0 ทุกระดับในองค์กรอย่างมีความสุขเพื่อการพัฒนาองค์กรทั้งภาครัฐและเอกชนที่ยั่งยืน. วารสารทันตาภิบาล, 30(2), 143-153.
ชริน ดำรงกิตติกุล. (2559). วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของการสร้างความรู้การแสวงหาความรู้และการเรียนรู้ จากการปฏิบัติจริงผ่านกระบวนการศึกษาเพื่อท้องถิ่น. Journal of Educational Review Faculty of Education in MCU, 3(2), 29-44.
ธีรพัฒน์ อังศุชวาล และชัชฎา กำลังแพทย์. (2563). กลไกการอภิบาลทางสาธารณสุขของไทยในการจัดการ โควิด-19. Journal of Social Sciences Naresuan University, 16(2), 37-76.
นนทิยา จันทร์เนตร. (2561). ภูมิปัญญาด้านการบำบัดรักษาโรคของหมอยาพื้นบ้านในจังหวัดนครราชสีมา. วารสารชุมชนวิจัยมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา, 12(3), 124-135.
ประเวศ วะสี. (2560). ระบบสุขภาพไทยในทศวรรษ. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ.
ปาริชาติ คุณปลื้ม. (2562). การพัฒนากระบวนการจัดการความรู้ด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น: กรณีศึกษากลุ่ม โอทอปภาคตะวันออก. วารสารการเมืองการบริหารและกฎหมาย, 9(3), 273-295.
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 1. (28 กันยายน 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 10. (26 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 2. (5 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 3. (6 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 4. (12 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 5. (19 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 6. (19 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 7. (20 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 8. (25 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
ผู้ให้ข้อมูลรายที่ 9. (26 ตุลาคม 2562). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย ชุมชนดอนแก้วอำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. (ศรีจันทร์ ฟูใจ, ผู้สัมภาษณ์)
พระพนมภรณ์ ฐานิสสโร และ คณะ. (2563). การจัดการความรู้: กระบวนการพัฒนาคนและการพัฒนางาน. Journal of Roi Kaensarn Academi, 5(2), 133-140.
พระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2542. (2542). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 116 ตอนที่ 20 ก หน้า 49 (29 พฤศจิกายน 2562).
พระราชบัญญัติวิชาชีพการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2556. (2556). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 130 ตอนที่ 10 ก หน้า 1 (1 กุมภาพันธ์ 2556).
มหาวิชชาลัยดอนแก้วสร้างสุข. (2558). มหาวิชชัยดอนแก้วสร้างสุข หลักสูตรการบริหารจัดการสุขภาพชุมชน. กรุงเทพมหานคร: สำนักสนับสนุนสุขภาวะชุมชน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.
วิสัย คะตา และคณะ. (2561). การประเมินสุขภาวะด้านจิตวิญญาณ: การประยุกต์ใช้ทางการพยาบาล. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร, 21(3). 138-147.
สถาบันวิจัยและพัฒนาสุขภาพชุมชน. (2556). ระบบสุขภาพชุมชนเพื่อชุมชน. กรุงเทพมหานคร: บียอนด์ พับลิสชิ่ง.
สามารถ ใจเตี้ย และ วรางคณา สินธุยา. (2562). ผีล้านนาในมิติการสร้างเสริมสุขภาพชุมชน. ResearchJournal Phranakhon Rajabhat: Science and Technology, 14(2), 161-169.
สามารถ อัยกร. (2559). การจัดการความรู้ในสถาบันอุดมศึกษา. Journal of Graduate School Sakon Nakhon Rajabhat University, 13(61), 21-30.
สุวศิน พลนรัตน์ และ คณะ. (2564). แนวทางการพัฒนาคลินิกจิตเวชชุมชนด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นภายใต้ บริบทของการแพทย์พื้นบ้านล้านนา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 8(5), 162-176.
เสฏฐวุฒิ อินทะจักร. (2562). การเสริมสร้างจริยธรรมทางสังคมผ่านความเชื่อเรื่องผีและพุทธศาสนาในล้านนา. Mahachula Academic Journal, 6(1), 265-280.
อัจฉรา เชียงทอง และคณะ. (2560). คุณภาพและการเข้าถึงบริการของโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทย. TheJournal of Prapokklao Hospital Clinical Medical Education Center, 34(3), 206-221.
เอื้อมพร หลินเจริญ. (2555). เทคนิคการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ. Journal of Educational Measurement Mahasarakham University, 17(1), 17-29.
Dalkir, K. (2005). The knowledge management cycle. Knowledge management in theory and practice, Oxford: Elsevier25-46.