หลักสูตรท้องถิ่นในแง่มุมของการสื่อสาร: เครื่องมือการถ่ายทอดศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญา

บทคัดย่อ

          บทความวิชาการฉบับนี้ กล่าวถึง การเรียนการสอนในสถาบันการศึกษาของไทย โดยเฉพาะในระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาถือเป็นการวางรากฐานสำคัญแก่ผู้เรียน จึงควรมีทั้งรายวิชาหลักที่ทุกคนมีความจำเป็นต้องเรียนรู้ และรายวิชาเสริมหรือวิชาเพิ่มเติมที่แต่ละบุคคลมีความสนใจเรียนรู้เฉพาะเรื่อง คณะผู้เขียนขอนำเสนอแง่มุมของหลักสูตรท้องถิ่น หรือรายวิชาที่เน้นการเรียนการสอนเรื่องราวเฉพาะถิ่น โดยเฉพาะในด้านศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งหากไม่ได้รับการสืบทอดผ่านผู้สอนที่อาจเป็นครูหรือปราชญ์ชาวบ้านไปยังผู้เรียนซึ่งเป็นเยาวชน ก็อาจเกิดการสูญหายได้ หลักสูตรท้องถิ่นในแง่มุมของการสื่อสาร จึงเป็นทั้งสารหรือเนื้อหาเกี่ยวกับศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญา ตลอดจนเป็นช่องทางการถ่ายทอดศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาที่สำคัญ ซึ่งควรได้รับการส่งเสริมทั้งจากสถาบันการศึกษา ชุมชน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นควรประกอบไปด้วย การศึกษาข้อมูลชุมชน และค้นหาอัตลักษณ์หรือเอกลักษณ์ของท้องถิ่นเพื่อใช้ในการสื่อสารชุมชน โดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน กระบวนการพัฒนาหลักสูตรที่เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชนทุกขั้นตอน ตั้งแต่การออกแบบและประเมินผล และการใช้การสื่อสารเป็นตัวชี้ให้เห็นความสำคัญ และส่งเสริมของการเรียนรู้ของชุมชน สำหรับข้อเสนอแนะต่อการพัฒนาและสื่อสารหลักสูตรท้องถิ่นให้เกิดประสิทธิภาพเพื่อใช้ในชุมชนนั้น ควรมีการพัฒนาผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกภาคส่วนทั้งภายในและภายนอกชุมชน และสถาบันการศึกษาในพื้นที่ควรมีการจัดกิจกรรมสื่อสารศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่สอดคล้องกับหลักสูตรท้องถิ่น เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและเปิดพื้นที่ให้เยาวชนและชุมชนได้ถ่ายทอดศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นภายในชุมชนและภายนอกชุมชน