รูปแบบการตั้งรับปรับตัวต่อภัยแล้งของชุมชนตะโหมด อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง

บทคัดย่อ

          บทความฉบับนี้มุ่งเน้นเพื่อศึกษารูปแบบการตั้งรับปรับตัวต่อภัยแล้งของชุมชนตะโหมด อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุงโดยใช้วิธีการสัมภาษณ์และจัดเวทีระดมความคิดเห็นอย่างมีส่วนร่วมกับแกนนำและตัวแทนเกษตรกร ผลการศึกษาพบว่า มีการทำเกษตรกรรม                         5 ประเภท คือ นาข้าว สวนยางพารา สวนไม้ผล พืชไร่และการเลี้ยงสัตว์ โดยนาข้าวและสวนไม้ผลใช้น้ำจากแหล่งน้ำคลองสาธารณะเป็นหลัก และเกิดปัญหาการแย่งชิงน้ำ ในช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์ถึงเมษายน ซึ่งมีการใช้น้ำทำสวนไม้ผล 216.21 - 294.36 ลูกบาศก์เมตรต่อเดือน               ที่ผ่านมาเกษตรกรพยายามปรับเปลี่ยนการทำนาและสวนไม้ผลด้วยการเลือกปลูกชนิดพันธุ์ข้าวและไม้ผลที่ใช้น้ำน้อยแต่ไม่ได้ผล เนื่องจากไม่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดและมีข้อจำกัดเกี่ยวกับสภาพพื้นที่และลักษณะภูมิประเทศดังนั้นผู้มีส่วนได้ส่วนเสียจึงร่วมกันเสนอรูปแบบการตั้งรับปรับตัวต่อภัยแล้งที่เหมาะสมกับพื้นที่โดยแบ่งออกเป็น 3 ระยะ คือ ระยะเร่งด่วน (1 - 2 ปี) คือ การขอปันน้ำบางส่วนมาจากอ่างเก็บน้ำคลองหัวช้างลงสู่คลองกง การให้ความรู้กับเกษตรกร เจ้าหน้าที่รัฐ และเอกชนเพื่อรับมือและปรับตัวต่อภัยแล้ง การสร้างแหล่งน้ำใต้ดินการสร้างระบบการบริหารจัดการน้ำในชุมชน และการฟื้นฟูพื้นที่ป่าต้นน้ำส่วนระยะกลาง (3 - 5 ปี) และระยะยาว (6 - 10 ปี) เป็นการดูแลระบบการบริหารจัดการน้ำที่ดำเนินการไปแล้วในระยะเร่งด่วนให้มีประสิทธิภาพ ผลจากการฟื้นฟูพื้นที่ป่าต้นน้ำจะทำให้แหล่งต้นน้ำมีความอุดมสมบูรณ์ขึ้น ปริมาณน้ำก็จะเพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย