ศึกษาคติธรรมที่ปรากฏในพิธีกรรมการบำเพ็ญกุศลศพของชาวพุทธ อำเภอนาทวี จังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพิธีกรรมการบำเพ็ญกุศลศพในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาพิธีกรรมการบำเพ็ญกุศลศพของชาวพุทธอำเภอนาทวี จังหวัดสงขลา และเพื่อศึกษาคติธรรมในการบำเพ็ญกุศลศพของชาวพุทธอำเภอนาทวี      จังหวัดสงขลา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสังเกต และการสัมภาษณ์ และนำเสนอผลการวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า 1) การจัดการศพในพระพุทธศาสนามี 4 วิธีการ คือ การทิ้งศพในป่า การนำศพฝังดิน การนำศพเผาไฟ และการนำอัฐิธาตุบุคคลสำคัญก่อเจดีย์ไว้บูชา ส่วนพิธีกรรมการบำเพ็ญกุศลศพมีเฉพาะพระพุทธเจ้า พระพุทธบิดา และพระสาวกบางองค์ ส่วนบุคคลทั่วไปเมื่อเสียชีวิตญาติจะนำศพไปทิ้งในป่า ฝังดินหรือเผาศพ 2) การบำเพ็ญกุศลศพของชาวพุทธอำเภอนาทวี จังหวัดสงขลา จัดขึ้นตามความเชื่อ สถานทางสังคม และพระพุทธศาสนา พิธีกรรมมี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนก่อนการบำเพ็ญกุศลศพ ขั้นตอนการบำเพ็ญกุศล ขั้นตอนการผาศพ และขั้นตอนหลังการเผาศพ นำพิธีกรรมมาเป็นสื่อกลางระหว่างเจ้าภาพกับผู้ร่วมงาน เป็นการให้กำลังใจแก่เจ้าภาพและเป็นเกียรติแก่ผู้ตาย และเรียนรู้คุณธรรมและสัจธรรมร่วมกัน 3) คติธรรมในพิธีกรรมการบำเพ็ญกุศลศพแฝงด้วยปรัชญาชีวิต การใช้ภูมิปัญญานำพิธีกรรม พิธีกรรมจึงห่อหุ้มสัจธรรม เหมือนเปลือกไม้ห่อหุ้มกระพี้และแก่นของต้นไม้ เพราะพิธีกรรมได้สอดแทรกข้อคิดและคติธรม พิธีกรรมจึงเป็นการเชื่อมโยง สู่คุณธรรมและสัจธรรมสะท้อนให้เห็นความจริงของชีวิตตั้งแต่เกิดถึงตาย พิธีกรรมและคติธรรมจึงมีคุณค่าและประโยชน์ต่อชีวิตที่นำไปสู่การบำเพ็ญประโยชน์ตนและสังคม