ดนตรีบำบัด: สหวิทยาการสื่อสารการแพทย์ผสานศิลปะแห่งดนตรี
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนวรรณกรรมด้านดนตรีบำบัดในมิติต่างๆโดยครอบคลุมถึงประวัติความเป็นมา ความสำคัญ สถานการณ์ดนตรีบำบัดในประเทศไทย รวมถึงแนวคิดทฤษฎีทางการสื่อสาร และ งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อเสนอแนวทางสำหรับการวิจัยดนตรีบำบัดในมิติต่างๆ โดยดนตรีบำบัดเป็นการบูรณาการศาสตร์การสื่อสารการแพทย์เข้ากับศิลปะทางดนตรีในลักษณะสหวิทยาการ สร้างประโยชน์ในการฟื้นฟูผู้ป่วยให้เกิดผลกระทบเชิงบวกต่อบริการทางการแพทย์ระดับต่างๆ ไม่เพียงผ่านสถานพยาบาล แต่ดนตรีบำบัดยังมีองค์ประกอบด้านต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับองค์กรทุกภาคส่วนของสังคม ได้แก่ องค์กรภาครัฐ สถาบันการศึกษา
บทความนี้ได้สำรวจ นิยาม องค์ประกอบสำคัญ การบูรณาการดนตรีเข้ากับการสื่อสารการแพทย์ กลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับประโยชน์ แนวทางการรักษา บทบาทของนักดนตรีบำบัด ตัวอย่างงานวิจัย นอกจากนี้ผู้ศึกษายังได้เสนอทฤษฎีสิ่งเร้าและการตอบสนอง (Stimulus-Response Theory) และแบบจำลองการสื่อสาร SMCRE เพื่อใช้เป็นกรอบแนวคิดเพื่อการวิจัยศิลปะการสื่อสารการแพทย์นี้ ในมิติของการสื่อสาร เพื่อ
ศึกษาว่า นักดนตรีบำบัดในฐานะผู้ส่งสาร ใช้สารและสื่อกระตุ้นผู้ป่วยอย่างไร จึงเกิดการตอบสนองจากผู้ป่วยหลาย ๆ อาการ ให้มีผลการรักษาไปในเชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญ และจากหลักฐานเชิงประจักษ์นี้ องค์กรภาครัฐควรมีนโยบายส่งเสริมให้สหวิทยาการด้านนี้มีการพัฒนาอย่างไรต่อไป
Downloads
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ (Academic Articles)
Copyright & License
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมการแพทย์. (2567). สรุปการประชุมแพทย์ครั้งที่ 2/2567. สืบค้นจาก
http://secretary.dms.go.th/dataconference/report67/2-1-67.pdf
นาตยา หงส์ศิลา. (2549). ความเป็นมาของดนตรีบำบัด. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์, 11(1).
บุญแดง บุญฤทธิ์. (2540). ผลของดนตรีต่อความวิตกกังวลและความเจ็บปวดในผู้ป่วยหลังผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง (วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาการให้คำปรึกษา). มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ประสิทธิ์ศุภการ พึ่งบุญ ณ อยุธยา, และคณะ. (2565). รูปแบบการส่งเสริมการรักษาแบบผสมผสานด้วยดนตรีบำบัดเพื่อผู้ป่วยโรคซึมเศร้า. วารสารสมาคมนักวิจัย, 27(1), 201.
พิมพร ลีละวัฒนากุล. (2546). ผลของดนตรีประเภทผ่อนคลายต่อความวิตกกังวลในผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย. [วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต], มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
มูลนิธิรามาธิบดี. (2566). ดนตรีบำบัด: เครื่องมือใหม่ในการดูแลสุขภาพ. สืบค้นจาก
รักชนก ภักดิ์โพธิ์. (2550). ผลของดนตรีบำบัดต่อความเครียด อาการคลื่นไส้ ขย้อน และอาเจียนในผู้ป่วยสตรีมะเร็งอวัยวะสืบพันธุ์ที่ได้รับเคมีบำบัด (วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
วิสุทธิ์ ขันศิริ. (2566). หน่วยที่ 8 เทคโนโลยีดิจิทัลกับการสร้างสรรค์นวัตกรรมการสื่อสาร. ใน ประมวลสาระชุดวิชา 16465 นวัตกรรมการสื่อสาร (หน้า 8–5). สาขาวิชานิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
สมชัย ตระการรุ่ง. (2564). ประวัติดนตรีบำบัดในประเทศไทย. วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 43(2), 187–201.
อภิวรรณ เสาเวียง. (2564). จุฬาฯ ต่อยอดงานวิจัย เปิดวิชาดนตรีบำบัดรับสังคมสูงวัย. เดลินิวส์ออนไลน์. สืบค้นจาก
https://www.dailynews.co.th/articles/582206/
American Music Therapy Association. (n.d.). What is music therapy? Retrieved April 16, 2025, from https://www.musictherapy.org/about/musictherapy/
Berlo, D. K. (1960). The process of communication: An introduction to theory and practice. Holt, Rinehart and Winston.
British Association for Music Therapy. (n.d.). History and background. Retrieved April 23, 2025, from https://emtc-eu.com/united-kingdom/
Bunt, L., & Stige, B. (2014). Music therapy: An art beyond words (2nd ed.). Routledge.
Bradt, J., & Dileo, C. (2009). Music for stress and anxiety reduction and pain management in cardiac patients. Cochrane Database of Systematic Reviews, (2), CD006577. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006577.pub2
Bradt, J., Magee, W. L., Dileo, C., Wheeler, B. L., & McGilloway, E. (2010). Music therapy for acquired brain injury. Cochrane Database of Systematic Reviews, (7), CD006787. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006787.pub2
Bradt, J., Dileo, C., Myers-Coffman, K., & Biondo, J. (2021). Music interventions for improving psychological and physical outcomes in people with cancer. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2021(11), CD006911. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006911.pub4
Chan, M. F., Wong, Z. Y., & Onishi, H. (2012). Effects of music on depression in older people: A randomized controlled trial. Journal of Clinical Nursing, 21(5–6), 776–783. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2011.03925.x
Cleveland Clinic. (2021). Music therapy. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/8817-music-therapy
Davis, W. B., Gfeller, K. E., & Thaut, M. H. (2008). An introduction to music therapy: Theory and practice (3rd ed.). American Music Therapy Association.
de Niet, G., Tiemens, B., Lendemeijer, B., & Hutschemaekers, G. (2009). Music-assisted relaxation to improve sleep quality in patients with sleep complaints. Journal of Advanced Nursing, 65(7), 1356–1364. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2009.04982.x
Dileo, C. (Ed.). (2005). Music therapy and medicine: Theoretical and clinical applications. American Music Therapy Association.
Gramaglia, C., et al. (2019). Outcomes of music therapy interventions in cancer patients: A review of the literature. Critical Reviews in Oncology/Hematology, 138, 241–254. https://doi.org/10.1016/j.critrevonc.2019.04.004
Pavlov, I. P. (1927). Conditioned reflexes (G. V. Anrep, Trans.). Oxford University Press.
Skinner, B. F. (1938). The behavior of organisms. Appleton-Century-Crofts.
World Health Organization. (2010). Framework for action on interprofessional education & collaborative practice. https://www.who.int
