การจัดการขยะมูลฝอยแบบมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านปลายแหลม อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทและปัญหาการจัดการขยะมูลฝอยของชุมชนบ้านปลายแหลม และเพื่อศึกษาลักษณะการมีส่วนร่วมในการจัดการขยะมูลฝอยของชุมชนบ้านปลายแหลม อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยใช้การเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม จากผู้ให้ข้อมูลหลักโดยใช้วิธีการคัดเลือกแบบเจาะจงจำนวน 30 คน ได้แก่  ผู้ประกอบการธุรกิจในชุมชน 10 คน ผู้บริหาร ผู้นำชุมชนและบุคลากรผู้ปฏิบัติงานการจัดการขยะมูลฝอยของเทศบาลนครเกาะสมุย 10 คน และประชาชน 10 คน

ผลการศึกษาพบว่า 1) บริบทชุมชนบ้านปลายแหลม มีลักษณะเป็นเกาะและมีความอุดมสมบูรณ์ทางทรัพยากรธรรมชาติ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพหลักคือ เกษตรกร ปัญหาการจัดการขยะมูลฝอยของชุมชนบ้านปลายแหลม พบว่า ไม่มีการคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะขาดความรู้ในการคัดแยกขยะ จุดทิ้งขยะไม่เพียงพอ มีถังขยะชำรุดจำนวนมาก รถเก็บขนขยะมาไม่เป็นเวลา และเทศบาลนครเกาะสมุยยังขาดแนวทางการจัดการขยะมูลฝอยอย่างมีประสิทธิภาพ 2) ลักษณะการมีส่วนร่วมในการจัดการขยะมูลฝอยของชุมชนบ้านปลายแหลม สามารถแบ่งได้ 4 ด้าน คือ การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจแก้ไขปัญหา ประชาชนเข้าร่วมวางแผนและทำกิจกรรมเกี่ยวกับการจัดการขยะมูลฝอย เช่น โครงการชุมชนสะอาด หน้าบ้านน่าอยู่ การมีส่วนร่วมในการปฏิบัติการ มีการใช้ประโยชน์จากขยะ เช่น การนำขยะไปทำปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ นำไปใช้เลี้ยงสัตว์ การมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์ โดยการนำวัสดุที่ใช้แล้วนำกลับมาใช้ใหม่ เช่น ขวดน้ำดื่ม ถุงพลาสติก รวมทั้งนำขยะมูลฝอยที่คัดแยกไว้ไปขายเพื่อเพิ่มรายได้ และการมีส่วนร่วมในการประเมินผล ติดตามการทำงานร่วมกันในชุมชน เช่น การสังเกตการณ์เก็บขนขยะ การทำความสะอาดหลังเก็บขนขยะมูลฝอย เป็นต้น