การเสริมสร้างความตระหนักต่อสิ่งแวดล้อมด้วยรูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้ด้วยการรับใช้สังคมร่วมกับการใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในพื้นที่เสี่ยงภัยด้านสิ่งแวดล้อมทางน้ำ อากาศ และดิน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความตระหนักต่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนก่อนและหลังเรียนและเพื่อศึกษาความตระหนักต่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนระหว่างเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้ด้วยการรับใช้สังคมร่วมกับการใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรับนักเรียนในพื้นที่เสี่ยงภัยด้านสิ่งแวดล้อม กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนแผนการเรียนวิทยาศาสตร์-คณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนเวียงแก่นวิทยาคม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเชียงราย ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 1 ห้องเรียน โดยการสุ่มแบบกลุ่ม จำนวน 26 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ 1) รูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้ด้วยการรับใช้สังคมร่วมกับการใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อเสริมสร้างความตระหนักต่อสิ่งแวดล้อม สำหรับนักเรียนในพื้นที่เสี่ยงภัยด้านสิ่งแวดล้อม 2) แบบวัดความตระหนักต่อสิ่งแวดล้อม ประเด็นปัญหาสิ่งแวดล้อมที่จัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียน ได้แก่ ปัญหาสารเคมีตกค้างในน้ำ ปัญหาหมอกควันจากการเผาวัชพืช และปัญหาดินสไลด์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ร้อยละ และสถิติทดสอบที
ผลการวิจัย พบว่า นักเรียนมีความตระหนักต่อสิ่งแวดล้อมหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และความตระหนักต่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนในระหว่างเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้ด้วยการรับใช้สังคมร่วมกับการใช้ปัญหาเป็นฐาน ภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.54 คิดเป็นร้อยละ 90.80 รายด้านคุณลักษณะ พบว่า คุณลักษณะด้านการปฏิบัติอย่างจริงจังในการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม คุณลักษณะด้านความรู้ความเข้าใจที่ชัดเจนและซาบซึ้งในเรื่องสิ่งแวดล้อม และคุณลักษณะด้านความรักและความหวงแหนต่อสิ่งแวดล้อมอยู่ในระดับมากที่สุด ร้อยละ 94.00 ร้อยละ 93.40 และร้อยละ 90.40 ตามลำดับ ส่วนคุณลักษณะด้านความวิตกและห่วงใยถึงสิ่งที่เกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อมอยู่ในระดับมาก ร้อยละ 85.20
Article Details
References
กมลวรรณ กันยาประสิทธิ์. (2558). ประเด็นทางวิทยาศาสตร์กับสังคมเพื่อทักษะในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์, 26(2): 6-7.
กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม. (2556). แนวทางสร้างสรรค์ Eco School โรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. ค้นเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม 2562, จาก http://www.deqp.go.th/media/36848/development-resize.pdf
การุณย์ ประทุม และคณะ. (2549). การพัฒนาแบบวัดพฤติกรรมการจัดการความรู้ของอาจารย์พยาบาล วิทยาลัยพยาบาล สังกัดสถาบันพระบรมราชนกกระทรวงสาธารณสุข. ชลบุรี: วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีชลบุรี.
กิ่งกาญจน์ กลิ่นจันทร์. (2556). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นการบริการสังคม เรื่องปรากฏการณ์ทางธรณีวิทยาและธรณีประวัติ สำหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal, 6(3): 80-91.
กิตติภูมิ มีประดิษฐ์. (2559). สร้างความตระหนักในสิ่งแวดล้อมเพื่อหยุดมรดกแห่งมลพิษ. ค้นเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2562, จาก https://www.bangkokbiznews. com/blog/detail/637550
จีรศักดิ์ ใจดี. (2559). ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความเป็นพลเมืองต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 5 ที่เรียนตามแนวการจัดการเรียนรู้ด้วยการรับใช้สังคม. วิทยานิพนธ์ การศึกษามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยบูรพา.
ทิศนา แขมมณี. (2555). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพฯ: ด่านสุทธาการพิมพ์.
ธงชัย พรยุศรี. (2564). การสอนสิ่งแวดล้อมศึกษา โดยใช้ปัญหาและกระบวนการกลุ่มเป็นฐานการเรียนรู้ สำหรับนิสิตปริญญาตรี. วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ธารา บัวคำศรี. (2561). 3 ประเด็นสิ่งแวดล้อมปี 2561 ไม่ควรพลาด. ค้นเมื่อ วันที่ 10 ตุลาคม 2564, จาก https://www.greenpeace.org/thailand/story/1774/3-environmental
บุญชม ศรีสะอาด. (2553). การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
ประสาท เนื่องเฉลิม. (2558). การเรียนรู้โดยการบริการสังคม Service Learning. วารสารวิชาการแพรวากาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกาฬสินธุ์, 2(1): 9.
ปรียาพร พรหมพิทักษ์. (2558). 21 ปี บนเส้นทางส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพฯ: ป่าฝน เนกซ์สเตป.
พันทิพย์ เหล่าหาโคตร. (2551). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ด้วยการบริการสังคมเพื่อเสริมสร้างความตระหนักในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. วิทยานิพนธ์ ครุศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
มาเรียม นิลพันธุ์. (2555). วิจัยทางการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 7. นครปฐม: ศูนย์วิจัยและพัฒนาการทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
รุ่งทิวา กองสอน. (2556). การพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาเคมี ตามแนวคิดวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี สังคมและสิ่งแวดล้อม เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal กลุ่มมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 6(2): 60.
วราพรรณ สุกมาก. (2559). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาตามสภาพจริงเป็นฐานเพื่อส่งเสริม ความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง ทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมอันล้ำค่าสำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม, 11(1): 172.
วิจารณ์ พานิช. (2555). องค์แห่งการเรียนรู้และการจัดการความรู้. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ตถาตาพับบลิเคชัน.
วินัย วีระวัฒนานนท์. (2555). สิ่งแวดล้อมศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
วีรญา บุญสิน. (2553). ความตระหนักของประชาชนที่มีต่อปัญหาทรัพยากรน้ำในพื้นที่ อำเภอ เกาะสมุย จังหวัดสุราษฎรธานี. วิทยานิพนธ์ สังคมศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหิดล.
ศรัณย์ อัมระนันท์, กิตติมา พันธ์พฤกษา, ภัทรภร ชัยประเสริฐ และ ธนาวุฒิ ลาตวงษ์. (2558). การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้โดยเน้นการใช้คำถามระดับสูง เรื่องพันธะโคเวเลนต์ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและการให้เหตุผลทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4. วารสารคณะศึกษาศาสตร์, 26(2): 76-78.
ศิริกาญจน์ ศิริเลข. (2551). ความตระหนักต่อปัญหาภาวะโลกร้อนของนักศึกษามหาวิทยาลัยมหิดล. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล.
ศิริวุฒิ บัวสมาน และ ธีร์กัญญา พลนันท์. (2557). วิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practices) โรงเรียนสมเด็จพิมพ์ พัฒนาวิทยา. ค้นเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน 2562, จาก https://www. slideshare.net/siricom4/bip-decs-model
สุปรางค์ จาตุจินดา. (2563). 10 สถานการณ์สิ่งแวดล้อมรอบโลกไวรัส COVID-19. ค้นเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม 2564, จาก https://www.greenpeace.org/thailand/story/16992/
สุวิชชา รักษ์ศรี. (2558). การพัฒนาความตระหนักทางสิ่งแวดล้อมผ่านกิจกรรมนันทนาการ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5. Veridian E-Journal, Silpakorn University, 8(1): 1231-1242.
Breckler, Robert L. (1986). The Social Work Dictation. 3rd ed. WasHiton DC: NASW Press.
Broman, K., and Parchman, I. (2014). Students’ application of chemical concepts when solving chemistry problems in different contexts. Chemistry Education Research and Practice, 15: 516-59.
Bruner, S. (1966). Studies in Cognitive growth: A collaboration at the center for Cognitive Studies. New York: John Willy and Son.
Dewey, J. (1962). Democracy and Education. New York: McGraw-Hill Book.
Ferreira, J. J., Raposo, M. L., Gouveia Rodrigues, R., Dinis, A., & do Paco, A. (2012). A model of entrepreneurial intention: An application of the psychological and behavioral approaches. Journal of Small Business and Enterprise Development, 19(3): 424-440.
Joyce, Bruce, Weil, Marsha and Calhoun, Emily. (2004). Models of teaching. 7th ed. Boston: Pearson/Allyn and Bacon.
Kolb, D. A. (1984). Experiential learning. Englewood Cliffs. New Jersey: Prentice Hall.
Kongson, R. (2022). Using STSE-Model Learning to Examine Students’ Environmental Awareness of the Risk of Environmental Disaster. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 13(6): 397-414.
Lambert, L., Walker, D., Zimmerman, D., Cooper, J., Lambert, M., Gardner, M., & Szabo, M. (2002). The constructivist leader. 2nd ed. New York: Teacher’s College Press.
National Service Learning Clearinghouse. (2012). What is Service-Learning?, Retrieved on October 8th, 2019, from http://www.servicelearning.org/what-service-learning
Paulo Freire. (1998). Teachers as cultural workers: letters to those who dare teach. Boulder, Colo.: Westview Press.
Semken, S. (2005). Sense of place and place-based introductory geoscience teaching for American Indian and Alaska native undergraduates. Journal of Geoscience Education, 53: 149-157.
Vygotsky, L. (1978). Mind in society: The Developmental of higher psychological process. Cambridge, MA: Harvard University Press.