การข้ามผ่านทางการสื่อสารด้วยการแต่งหน้าตัวละครในภาพยนตร์เรื่อง “ขุนพันธ์ 2”
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ลักษณะการข้ามผ่านทางการสื่อสารด้วยการแต่งหน้าตัวละครด้วยเทคนิคพิเศษ (Special Effects Makeup) ในภาพยนตร์และลักษณะแนวคิดยุคหลังสมัยใหม่ที่มีอิทธิพลต่อการสร้างความหมายด้วยการแต่งหน้าเพื่อแสดงบุคลิกลักษณะ (Character Makeup) ของตัวละครในภาพยนตร์เรื่อง “ขุนพันธ์ 2”
ผลการศึกษา พบว่า ลักษณะการข้ามผ่านทางการสื่อสารด้วยการแต่งหน้าตัวละครด้วยเทคนิคพิเศษในภาพยนตร์ปรากฏรูปแบบความสัมพันธ์ในลักษณะที่ตัวสื่อเดิมในลำดับต้นถูกแปลงรูปร่างมาเป็นตัวสารของสื่อใหม่ในอีกลำดับหนึ่ง โดยเป็นความสัมพันธ์ในลักษณะของสื่อก็คือสารและได้เกิดการควบรวมสื่อขึ้น ทั้งนี้พบว่า การสร้างความหมายด้วยการแต่งหน้าเพื่อแสดงบุคลิกลักษณะของตัวละคร “ขุนพันธ์” และ “ขุนโจร” ที่เกิดขึ้นในภาพยนตร์ที่เกิดขึ้นในยุคดิจิทัลหรือยุคหลังสมัยใหม่จำเป็นต้องอาศัย 4 แนวคิด คือ 1. แนวคิดการผลิตซ้ำ (reproduction) ได้มีการผลิตซ้ำความหมายของวีรบุรุษและผู้ร้ายด้วยการแต่งหน้าตัวละครที่มีลักษณะเป็นภาพต้นแบบ (archetypes) ซึ่งเป็นภาพที่ฝังอยู่ในอุดมคติของสมาชิกในสังคมวัฒนธรรมไทย 2. แนวคิด ความสัมพันธ์ระหว่างตัวบท (transtextuality) ลักษณะการแต่งหน้าตัวละครเกิดจากการผสมรวมตัวบทต่าง ๆ คือ สัมพันธบท (Intertextuality) ปรสิตของตัวบท (Paratextuality) และการเป็นทุติยบท (Hypertextuality) 3. แนวคิดการโหยหาอดีต (nostalgia) แต่งหน้าของตัวละครเกิดจากการลอกเลียนแบบ (simulation) จนกลายเป็นภาพนิมิต (simulacrum) ที่เป็นความจริงในแบบของตัวมันเองที่สังคมยอมรับได้ โดยทำให้ผู้รับสารได้ย้อนกลับพบกับภาพของตัวละครในอดีตที่ก็ได้กลับมาตราตรึงอยู่ในความทรงจำอีกครั้ง และ 4. แนวคิดความไม่ต่อเนื่อง (discontinuity) การแต่งหน้าตัวละครลักษณะเป็นความจริงเชิงสมมติ (Hyperreality) แสดงให้เห็นถึงความไม่ต่อเนื่องของมิติทางด้านเวลาและสถานที่ โดยเปลี่ยนไปได้อย่างเป็นพลวัต
Article Details
References
กฤตยา ณ หนองคาย. (2556). พระเอกและผู้ร้ายในภาพยนตร์แนวต่อสู้ผจญภัยของไทย: การวิเคราะห์ลักษณะการผสมผสานทางวัฒนธรรม. วิทยานิพนธ์ปริญญา อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กฤษณ์ ทองเลิศ. (2554). การผสานรูปแบบ การสื่อความหมายและจินตสาระของผู้รับสารเป้าหมาย ที่มีต่องานภาพถ่ายกับลายลักษณ์อักษรในงานโฆษณาทางสื่อสิ่งพิมพ์. วิทยานิพนธ์ ปริญญานิเทศศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขานิเทศศาสตร์ คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กาญจนา แก้วเทพ. (2552). สัมพันธบท (Intertexuality): เหล้าเก่าในขวดใหม่ในการสื่อสารศึกษา. วารสารนิเทศาสตร์, 27(2): 1-29.
กาญจนา แก้วเทพ. (2553). แนวพินิจใหม่ในสื่อสารศึกษา. กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.
กำจร หลุยยะพงศ์. (2547). หนังอุษาคเนย์: การศึกษาภาพยนตร์แนววัฒนธรรมศึกษา. กรุงเทพฯ: โครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
เจริญพงศ์ ศรีสกุล. (2550). การออกแบบเนื้อหาส่วนควบและส่วนขยายในสื่อดีวีดีภาพยนตร์. วิทยานิพนธ์ ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ฐิติพงศ์ อินทรปาลิต. (2560). การเล่าเรื่องขุนโจรจากเหตุการณ์จริง ในนวนิยายชุด “เสือใบ-เสือดำ” ของ ป.อินทรปาลิต. วิทยานิพนธ์ ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขานิเทศศาสตร์ คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ณัฐ สุขสมัย. (2551). การสร้างความหมายใหม่ของ “วีรบุรุษและยอดวีรบุรุษ” ในภาพยนตร์ไทย. วิทยานิพนธ์ ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ณัฐปคัลภ์ อัครภูริณาคินทร์. (2563). กลวิธีการเล่าเรื่อง และการใช้ภาษาภาพยนตร์ ในภาพยนตร์ที่กำกับโดย หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล. วารสารนิเทศศาสตรปริทัศน์, 24(3): 207-219.
ธิคุณ สุภาสัย. (2550). แนวความคิดยุคหลังสมัยใหม่ในภาพยนตร์: กรณีศึกษางานภาพยนตร์ของหว่องกาไว. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสื่อศิลปะและการออกแบบสื่อ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
นพพร ประชากุล. (2552). ยอกอักษรย้อนความคิดเล่ม 1. กรุงเทพฯ: อ่านและวิภาษา.
พัฒนา กิตติอาษา. (2546). มานุษวิทยากับการศึกษาปรากฏการณ์โหยหาอดีตในสังคมไทยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินทร.
เพ็ญสิริ เศวตวิหารี. (2541). อิทธิพลของแนวคิดยุคหลังสมัยใหม่ที่ปรากฎในภาพยนตร์ไทยของผู้กำกับรุ่นใหม่ ระหว่างปี พ.ศ.2538-2540. วิทยานิพนธ์ ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศศิธร คนทน. (2558). การพัฒนาเนื้อดินสี สำหรับโมเสกเซรามิกโทนสีซีเปีย. วารสารวิชาการคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 8(1): 59-69.
ศิริชัย ศิริกายะ. (2559). ทฤษฎีควอนตัมฟิสิกส์กับการควบรวมและการแปลงรูปองค์ประกอบการสื่อสารในยุคดิจิทัล. วารสารนิเทศสยามปริทัศน์, 15(19): 7-9.
ศิริชัย ศิริกายะ. (2558ก). แบบจำลองการสื่อสารในยุคดิจิทัล. วารสารนิเทศสยามปริทัศน์, 13(15): 8-13.
ศิริชัย ศิริกายะ. (2558ข). ข้อเสนอแนะประเด็นการสื่อสารเพื่องานวิจัยนิเทศศาสตร์ตามแนวคิด “ปฏิปักษ์สัมพันธ์” (Symbiosis) ในยุคดิจิทัล. วารสารนิเทศสยามปริทัศน์, 14(16): 7-11.
สาธิดา เตชะภัทรพร. (2541). บทบาทของการแต่งหน้าในฐานะเป็นส่วนขยายความรู้สึกทางด้านจิตใจในสื่อวิทยุโทรทัศน์. วิทยานิพนธ์ ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สายสม วงศาสุลักษณ์. (2536). บทบาทของงานพิธี ในฐานะที่เป็นสื่อ. วิทยานิพนธ์ ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุธรรม อารีกุล. (2559). การเจริญเติบโต. ค้นเมื่อวันที่ 12 เมษายน 2564, จาก http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/page=t19-5-infodetail02.html.
เสาวณิต จุลวงศ์. (2557). วงวรรณกรรมไทยในกระแสหลังสมัยใหม่ (จบ). สงขลานครินทร์ฉบับ สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 20(1): 3-28.
อริชัย อรรคอุดม และ สราวุธ อนันตชาติ. (2553). การพัฒนาแนวคิดและมาตรวัดต้นแบบตราสินค้าวีรบุรุษในเชิงการสื่อสารการตลาด. วารสารนิเทศศาสตร์, 28(4): 1-20.
Baudrillard, J. (1981). Simulacra and Simulation. (Sheila Faria Glaser, Trans.). Michigan: Michigan UP.
Benjamin, W. (1933). “The Work of Art in the Age of Mechanical Reproduction” in Illuminations. H. Arendt (ed.). New York: Schocken Brooks.
Bolter, J.D. (2002). Formal analysis and cultural critique in digital media theory. Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 8(4): 77–88.
Brown, S.D. (2013). In praise of the parasite. Informática na Educação: Teoria e Prática, 16(1): 83-100.
Burton, G. (2002). More Than Meets the Eyes: An Introduction to Media Studies. New York: Arnold.
Fidler, Roger F. (1997). Mediamorphosis: understanding new media. Thousand Oaks, Calif: Pine Forge Press.
Genette, G. (1997). Literature in the Second Degree. Translated by Channa Newman and Claude Doubinsky. London: University of Nebraska Press.
McLuhan, M. (1964). Understanding media: The extensions of man. New York: McGraw-Hill.
Morley, D. (1996). Postmodernism: the rough guide. in J.Curran, D. Morley and V. Walkerdine (eds) Cultural Studies and Communication, Arnold, New York.
Radhika Patel, (2020). Wrong the humanity issue. Retrieved may 25th, 2021, from https://online.fliphtml5.com/zauxk/uvms/#p=1.
Real, M. (1996). Exploring Media Culture. London: Sage Publications.
Shannon, C. E. & Weaver, W. (1949). The Mathematical Theory of Communication. Urbana. IL: University of Illinois Press.