การตรากฎหมายตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการของกระบวนการตรากฎหมายตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ปัญหาทางกฎหมายที่ทำให้กระบวนการตรากฎหมายของรัฐสภาไทยเป็นไปด้วยความล่าช้า ศึกษาวิเคราะห์มาตรฐานของกระบวนการตรากฎหมายของรัฐสภาไทยและเสนอแนวทางปรับปรุงกระบวนการตรากฎหมายที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพมากขึ้นซึ่งเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการวิจัยเอกสารทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการตรากฎหมายทั้งของรัฐสภาไทยและรัฐสภาต่างประเทศ และนำผลที่ได้จากการวิจัยเอกสารมาวิเคราะห์ตามวัตถุประสงค์ ผลการวิจัย พบว่ารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยทุกฉบับในอดีตที่ผ่านมาได้บัญญัติให้ร่างพระราชบัญญัติจะตราขึ้นเป็นกฎหมายได้ก็แต่โดยคำแนะนำและยินยอมของรัฐสภาโดยได้กำหนดผู้ซึ่งมีสิทธิเสนอร่างพระราชบัญญัติและกำหนดให้พิจารณาร่างพระราชบัญญัติในสภาผู้แทนราษฎรก่อน เมื่อสภาผู้แทนราษฎรมีมติเห็นชอบแล้วให้ส่งให้วุฒิสภาพิจารณาต่อไป ปัจจุบันรัฐธรรมนูญและข้อบังคับการประชุมของแต่ละสภาได้กำหนดหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวกับการเสนอ การพิจารณา และการลงมติให้ความเห็นชอบร่างพระราชบัญญัติเพิ่มมากขึ้นทำให้กระบวนการตรากฎหมายตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยเป็นไปด้วยความล่าช้าไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร แม้ว่ากระบวนการตราพระราชบัญญัติของไทยมีขั้นตอนที่มีมาตรฐานเช่นเดียวกับประเทศที่ปกครองตามระบอบประชาธิปไตย แต่ประสิทธิภาพในการดำเนินการตามขั้นตอนขาดประสิทธิภาพ ทำให้การพิจารณาร่างพระราชบัญญัติเป็นไปด้วยความล่าช้าและไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร จำเป็นต้องมีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ เพื่อแก้ไขหลักเกณฑ์การเสนอร่างพระราชบัญญัติและแก้ไขเพิ่มเติมข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎรให้คณะกรรมการประสานงานร่วมสภาผู้แทนราษฎรเป็นผู้กำหนดกรอบเวลาสำหรับการพิจารณาแต่ละเรื่อง โดยการพิจารณาในวาระที่ 1 ไม่มีการอภิปรายและการพิจารณาในวาระที่ 2 ให้มีการตั้งกรรมาธิการผู้รับผิดชอบร่างพระราชบัญญัติ