“ครอบครัวคนข้ามเพศ” จากความผิดปกติและความเป็นอื่น สู่การมีตัวตนและพื้นที่ทางสังคม: บทวิเคราะห์ตามแนวคิดวาทกรรมของมิเชล ฟูโกต์

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอวรรณกรรมในประเด็น “คนข้ามเพศ” และ “ครอบครัวคนข้ามเพศ” ในฐานะที่เป็นวาทกรรม โดยทำการวิเคราะห์วาทกรรมในความหมายของ มิเชล ฟูโกต์ นอกจากนี้ยังพูดถึงกระบวนการสร้างตัวตนและพื้นที่ทางสังคมของ “คนข้ามเพศ” และ “ครอบครัวคนข้ามเพศ” ว่ามีลักษณะอย่างไร โดยมีเป้าหมายเพื่อนำไปสู่การพูดถึงในสิ่งที่ไม่ได้มีการพูดถึง สิ่งที่พูดไม่ได้ หรือไม่ได้พูดในสังคม ซึ่งเป็นผลจากระเบียบกฎเกณฑ์ในสังคมที่เพศวิถีกระแสหลักกำหนดขึ้นมา

จากการวิเคราะห์ตามแนวคิดมิเชล ฟูโกต์ พบว่า สังคมได้ประกอบสร้างให้กลุ่มคนข้ามเพศมีลักษณะเป็นขั้วตรงข้าม (Binary Opposition) ต่อแนวทางเพศวิถีแบบรักต่างเพศ ซึ่งเป็นแนวเพศวิถีกระแสหลักของสังคม บ่อยครั้งการประกอบสร้างลักษณะ
ขั้วตรงข้ามดังกล่าวมักกระทำโดยการใช้ภาษาในการผลิตซ้ำ การป้ายสี การประณาม และกีดกันกลุ่มคนที่มีเพศวิถีที่แตกต่างจากกระแสหลักออกจากกิจกรรมทางสังคม ส่งผลให้เพศวิถีในแนวทางอื่นอย่างคู่รักของคนข้ามเพศด้วยกัน (Homosexuality) เป็นสิ่งที่ “ผิดปกติ” “ไม่เป็นธรรมชาติ” ซึ่งความขัดแย้งนี้ได้ถูกประกอบสร้าง ผลิตซํ้า ตอกยํ้า และแสดงออกมาผ่านรูปแบบทางวาทกรรมและการประพฤติปฏิบัติอันหลากหลายของสมาชิกและสถาบันในสังคม ส่งผลเป็นกำแพงปิดกั้นไม่ให้กลุ่มคนดังกล่าวมีพื้นที่ทางกิจกรรมทางสังคมในระดับขั้นพื้นฐาน ดังนั้นความพยายามในการสร้างตัวตนและพื้นที่ของคนข้ามเพศให้มีอัตลักษณ์ร่วม (Collective Identity) เพื่อเป็นสัญลักษณ์ในการอ้างอิงความเป็นตัวตนและการรวมกลุ่มเพื่อสร้างพื้นที่ให้กับตนเองนั้น จึงเป็นเสมือนทางออกที่หลุดพ้นจากความเป็นอื่นในวาทกรรมกระแสหลัก