พลังข้ามรุ่น: บทเรียนจากงานบริการวิชาการผ่านโครงการอาสาสมัคร เพื่อการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้นำเสนอแนวคิด “พลังข้ามรุ่น” ซึ่งบูรณาการการเรียนรู้ระหว่างวัย ทุนทางสังคม และการพัฒนาชุมชนแบบมีส่วนร่วม ผ่านโครงการอาสาสมัครในพื้นที่คุ้งบางกระเจ้า โดยผู้สูงวัยและนักศึกษาได้ร่วมกิจกรรมฐานเรียนรู้ 5 ด้าน ที่เกิดจากการใช้ทรัพยากรในชุมชน โดยมีผู้สูงอายุถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นและสร้างนวัตกรรมร่วม กระบวนการดังกล่าวส่งเสริมการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ความไว้วางใจ และความร่วมมือข้ามวัย นำไปสู่การลดช่องว่างระหว่างวัยและเสริมสร้างทุนทางสังคมที่เข้มแข็ง
ผลลัพธ์สะท้อนการพัฒนาชุมชนยั่งยืนใน 3 มิติ ได้แก่ เศรษฐกิจ (สร้างผลิตภัณฑ์ชุมชนและกิจกรรมท่องเที่ยวรายได้หมุนเวียน) สังคม (สร้างเครือข่ายข้ามรุ่นและระบบถ่ายทอดความรู้) และสิ่งแวดล้อม (ตระหนักถึงการอนุรักษ์ผ่านการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า) ทั้งนี้ มหาวิทยาลัยมีบทบาทสำคัญในการเป็นพื้นที่กลางเชื่อมโยงคนต่างวัย พัฒนาหลักสูตรที่ตอบโจทย์การเรียนรู้ตลอดชีวิต รวมถึงการส่งเสริมให้การเรียนรู้ข้ามรุ่นเป็นพันธกิจเชิงรุกด้านบริการวิชาการของสถาบันอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง
ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ได้แก่ การจัดตั้งศูนย์เรียนรู้ข้ามรุ่นในชุมชน การพัฒนาหลักสูตรมัคคุเทศก์ข้ามรุ่น และการผลักดันแนวคิดพลังข้ามรุ่นเป็นแนวนโยบายระดับประเทศ เพื่อรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีพลังและยั่งยืน ซึ่งจะเป็นรากฐานของสังคมที่เกื้อกูล เข้าใจ และอยู่ร่วมกันได้อย่างสมดุลในทุกช่วงวัย
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). แผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2566-2570). สืบค้นเมื่อ 10 ธันวาคม 2567, จาก https://province.mots.go.th/ewtadmin/ewt/ranong/download/article/article_20230418122435.pdf
จุฑารัตน์ แสงทอง. (2565). การเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุผ่านบทบาทอาสาสมัคร. Asian Journal of Arts and Culture, 15(2), 73-89.
ปณิธี บราวน์ (2557). พฤฒพลัง: บทบาทของกลุ่มผู้สูงอายุและ “ทุน” ที่ใช้ในการขับเคลื่อนงานด้านผู้สูงวัย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 31(3), 97-120.
ปัญจ์ปพัชรภร บุญพร้อม และ พิมพ์นภัส ภูมิกิตติพิชญ์. (2567). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการมีส่วนร่วมของงานสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านหนองพะวา ตำบลบางบุตร อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 32(4), 26-38.
พรรณธิภา เอี่ยมสิริปรีดา, อัจศรา ประเสริฐสิน และ นริสรา พึ่งโพธิ์สภ. (2560). การสร้างเสริมพลังในผู้สูงอายุผ่านการทำงานอาสาสมัคร. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น, 11(2), 21-35.
พระวิมาน คมฺภีรปญฺโญ, และ ภานุวัฒน์ สิงห์คำป้อง. (2567). พัฒนากระบวนการจัดการสังคมผู้สูงอายุแบบมีส่วนร่วมของชุมชนฐานรากในอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม. วารสารเสฏฐวิทย์ปริทัศน์, 4(1), 82-97.
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. (2567). อธิการบดีพบประชาคม มธ.’ 9,348+1 = ONE TU: We share, we change, we win. สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2567, จาก https://tu.ac.th/thammasat-020767-townhall-meeting-one-tu
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2566). รายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2565. สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2567, จาก https://thaitgri.org/?p=40208
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร, วรรณลักษณ์ เมียนเกิด, ธนิกานต์ ศักดาพร, อชิรญา จงรักษ์, กรรณิการ์ บรรเทิงจิตร, นิติกุล ทองน่วม, . . . อัจฉริยา เอิญ ยอดเพชร. (2565). โรงเรียนผู้สูงอายุ: ชุดความรู้ที่มุ่งสู่ภาวะการสูงวัยอย่างมีพลัง.กรุงเทพฯ: บริษัทจรัลสนิทวงศ์การพิมพ์ จำกัด.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2566). ภาวะสังคมไทย ไตรมาสสอง ปี 2566. สืบค้นเมื่อ 10 ธันวาคม 2567, จาก https://www.nesdc.go.th/download/Social/Social_Report/2566_q2_001_report.pdf
Agbai, E., & Oko-Jaja, E. S. (2024). Bridging culture, nurturing diversity: Cultural exchange and its impact on global understanding. Research Journal of Humanities and Cultural Studies, 10(2), 42-58.
Aikawa-Faure, N. (2014). Excellence and authenticity: Living national (human) treasures' in Japan and Korea. International Journal of Intangible Heritage, (9), 39-53.
Chambers, R. (1994). Participatory rural appraisal (PRA): Analysis of experience. World Development, 22(9), 1253-1268.
Clark, M. W., McKague, M., Ramsden, V. R., & McKay, S. (2015). Deeper learning through service: Evaluation of an interprofessional community service-learning program for pharmacy and medicine students. Journal of Research in Interprofessional Practice and Education, 5(1), DOI: 10.22230/jripe.2015v5n1a175
Lin, N. (2001). Social Capital: A Theory of Social Structure and Action. Cambridge: Cambridge University Press.
Liu, H., Topping, A., & Guo, P. (2024). Intergenerational engagement with Asian residents in long-term care facilities: A mixed method systematic review. Frontiers in Public Health, 12, DOI: 10.3389/fpubh.2024.1422134
Lynott, P. P., & Merola, P. R. (2007). Improving the attitudes of 4th graders toward older people. Educational Gerontology, 33(1), 63-74.
Murayama, Y., Murayama, H., Hasebe, M., Yamaguchi, J., & Fujiwara, Y. (2019). The impact of intergenerational programs on social capital in Japan: A randomized population-based cross-sectional study. BMC Public Health, 19(1), DOI: 10.1186/s12889-019-6480-3
Newman, S., & Hatton-Yeo, A. (2008). Intergenerational learning and the contributions of older people. Ageing Horizons, (8), 31-39.
Portes, A. (1998). Social capital: Its origins and applications. Annual Review of Sociology, 24, 1-24.
Putnam, R. D. (1993). The prosperous community: Social capital and public life. The American Prospect, 4(13), 35-42.
Raynes, N. V., & Rawlings, B. (2004). Recreating social capital: Intergenerational programmes and bridging networks: An English model-phase 1. Journal of Intergenerational Relationships, 2(1), 6-28.
Samsudin, I. L., Ariffin, S. I., & Sapri, M. (2022). Intergenerational program and care: Analysis of Malaysia intergenerational modules, policies and guidelines. International Journal of Law, Government and Communication, 7(27), 13-25.
United Nations. (2023). 2023 SDG Summit. Retrieved 10 November 2024, from https://www.un.org/en/conferences/SDGSummit2023
