การพัฒนาพื้นที่ลานวัฒนธรรมจอมพลและการสร้างมูลค่าเพิ่มผลิตภัณฑ์ชุมชน โดยกระบวนการมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง “การพัฒนาพื้นที่ลานวัฒนธรรมจอมพลและการสร้างมูลค่าเพิ่มผลิตภัณฑ์ชุมชนโดยกระบวนการมีส่วนร่วม” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) รูปแบบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่บูรณาการกับการพัฒนาท้องถิ่นและชุมชน 2) การพัฒนาและเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชุมชน และ 3) การสร้างเครือข่ายลานวัฒนธรรมโดยกระบวนการมีส่วนร่วมจากภาครัฐและภาคเอกชน ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน โดยการวิจัยเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่าง 100 คน ได้แก่ ผู้นำท้องถิ่น ชุมชน ปราชญ์ชุมชน เจ้าของผลิตภัณฑ์ และประชาชนทั่วไป วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติ ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพเป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (PAR) โดยสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 16 คน ได้แก่ พระสงฆ์ นักวิชาการ และผู้นำชุมชน วิเคราะห์ข้อมูลโดยเชื่อมโยงทฤษฎีและอธิบายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) รูปแบบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมสามารถผสานศิลปะ ประเพณี วิถีชีวิต ทรัพยากรธรรมชาติ และประวัติศาสตร์ท้องถิ่น สู่แหล่งเรียนรู้และการท่องเที่ยว สร้างรายได้อย่างยั่งยืนให้กับชุมชน โดยมีนักเล่าเรื่องทำหน้าที่ถ่ายทอดเรื่องราว 2) การเพิ่มมูลค่าสินค้าชุมชนต้องอาศัยการเรียนรู้ การสร้างจุดขาย ความแตกต่าง และการตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค เพื่อเพิ่มมูลค่าในด้านรสชาติ รูปลักษณ์ และความประทับใจ 3) การสร้างเครือข่ายลานวัฒนธรรมผ่านพลัง “บวร” (บ้าน วัด โรงเรียน) เกิดขึ้นจากการมีส่วนร่วมของชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ภายใต้กรอบข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ซึ่งช่วยส่งเสริมให้เกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของ กระบวนการคิดร่วม และการพัฒนาอย่างยั่งยืนของพื้นที่