กรอบกฎหมายเชิงนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเมือง: กรณีศึกษาอุตสาหกรรมการก่อสร้างประเภทที่อยู่อาศัยในเขตนวัตกรรมเมือง กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์สภาพปัจจุบันและปัญหาของกรอบกฎหมายปัจจุบัน ที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมการก่อสร้างประเภทที่อยู่อาศัยในเขตนวัตกรรมเมือง 2) พัฒนากรอบกฎหมายเชิงนวัตกรรมสำหรับการพัฒนาเมือง และ 3) เสนอแนวทางเชิงนโยบาย สำหรับหน่วยงานภาครัฐและผู้เกี่ยวข้อง นำกรอบกฎหมายเชิงนวัตกรรมไปประยุกต์ใช้จริง งานวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีแบบผสานวิธี (Mixed Methods) โดยเก็บข้อมูลเชิงปริมาณจากประชากรผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ในกรุงเทพมหานคร 200 ราย ผ่านแบบสอบถามจากตัวแทนองค์กร จำนวน 150 ชุด จำนวนตัวอย่างกำหนดตามตารางของ Krejcie & Morgan (1970)  โดยใช้วิธีการสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) และเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพผ่านแบบสัมภาษณ์ด้วยเทคนิคเดลฟาย จากผู้เชี่ยวชาญ 20 คน ทั้งจากภาครัฐ เอกชน และภาคประชาชน

ผลการวิจัยเชิงปริมาณ พบว่า อุปสรรคทางกฎหมายที่สำคัญที่ส่งผลต่อการพัฒนาที่อยู่อาศัยเชิงนวัตกรรม ได้แก่ กระบวนการขออนุญาตก่อสร้างที่ล่าช้า กฎระเบียบอาคารที่ขาดความยืดหยุ่น และการขาดแรงจูงใจทางภาษีสำหรับโครงการนวัตกรรม ส่วนผลการวิจัยเชิงคุณภาพได้ข้อสรุปเชิงฉันทามติถึงองค์ประกอบสำคัญของกรอบกฎหมายเชิงนวัตกรรม 5 ประการ ได้แก่ 1) การปรับปรุงกฎหมายผังเมืองและอาคารให้มีความยืดหยุ่นรองรับเทคโนโลยีใหม่ 2) การจัดตั้งหน่วยงานบริการเบ็ดเสร็จ (One-Stop Service) ในการออกใบอนุญาตต่าง ๆ 3) มาตรการจูงใจทางการเงินและภาษีสำหรับผู้ประกอบการที่นำนวัตกรรมมาใช้ 4) กลไกความร่วมมือระหว่างรัฐ เอกชน และชุมชนในเขตนวัตกรรมเมือง และ 5) การกำกับดูแลแบบ Sandbox ที่เปิดโอกาสให้ทดลองนวัตกรรมภายใต้เงื่อนไขพิเศษในพื้นที่จำกัด กรอบกฎหมายที่พัฒนาขึ้นนี้จะช่วยเร่งให้เกิดการนำเทคโนโลยีและกระบวนการก่อสร้างที่ทันสมัยมาใช้ อันจะนำไปสู่การพัฒนาเมืองนวัตกรรมที่ยั่งยืน