ทุนทางวัฒนธรรมกับการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “กลไกการขับเคลื่อนเศรษฐกิจเชิงสร้างสรรค์บนฐานทุนทางพระพุทธศาสนาและทุนวัฒนธรรมของชุมชนในจังหวัดนครปฐม” มุ่งศึกษาแนวคิดการนำทุนทางวัฒนธรรมมาการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน ด้วยว่าความสำคัญของทุนทางวัฒนธรรมต่อเศรษฐกิจฐานรากเป็นรากฐานของอัตลักษณ์ชุมชน ทุนทางวัฒนธรรม เช่น ประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปะ และอาหารพื้นบ้าน ช่วยสร้างความแตกต่างและคุณค่าเฉพาะตัวของชุมชน เป็น “ทุน” ที่ไม่สามารถลอกเลียนแบบได้ง่าย สร้างโอกาสทางเศรษฐกิจใหม่ ๆ เมื่อชุมชนสามารถนำทุนทางวัฒนธรรมมาต่อยอด เช่น งานหัตถกรรม หรือการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม จะกลายเป็นสินค้าและบริการที่มีมูลค่าเพิ่มสูง ช่วยเสริมรายได้ให้ครัวเรือนและชุมชน เป็นการเชื่อมโยงภูมิปัญญากับเศรษฐกิจ ซึ่งทุนทางวัฒนธรรมทำหน้าที่เป็น “สะพาน” เชื่อมการอยู่ร่วมกันอย่างมีความหมายกับการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยเน้นความสมดุลทั้งด้านรายได้ คุณภาพชีวิต และความภาคภูมิใจในท้องถิ่น วัฒนธรรม ประเพณี และภูมิปัญญาท้องถิ่น ดึงดูดนักท่องเที่ยว เกิดการใช้จ่ายในชุมชน สร้างอาชีพใหม่ เช่น โฮมสเตย์ ไกด์ท้องถิ่น และร้านค้า การอนุรักษ์วัฒนธรรมพร้อมกับสร้างมูลค่าเพิ่ม ทำให้เศรษฐกิจฐานรากไม่เพียง “อยู่ได้” แต่ยัง “ยืนได้” อย่างมั่นคงในระยะยาว ทุนทางวัฒนธรรมไม่ใช่เพียงร่องรอยอดีต แต่คือ “พลังสร้างสรรค์” ที่ช่วยให้ชุมชนสามารถพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากได้อย่างเข้มแข็งและยั่งยืน โดยการแปรเปลี่ยนทุนทางวัฒนธรรมให้เป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจ ขณะเดียวกันก็รักษาเอกลักษณ์ ความภาคภูมิใจ และคุณค่าภูมิปัญญาของชุมชน