กระบวนการเสริมสร้างอัตลักษณ์ชุมชนท้องถิ่นเพื่อพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์เมืองโบราณโนนเมือง อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาบริบทพื้นที่โนนเมือง อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น 2) เพื่อศึกษาแนวทางการเสริมสร้างอัตลักษณ์ชุมชนท้องถิ่นในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์เมืองโบราณโนนเมือง และ 3) เพื่อเสนอแนวทางส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ดังกล่าว โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์กับกลุ่มเป้าหมาย 30 คนซึ่งคัดเลือกแบบเจาะจง และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า พื้นที่โนนเมืองมีลักษณะเป็นแหล่งโบราณคดีในตำบลชุมแพ เดิมเป็นพื้นที่เกษตรกรรมที่มีความเปลี่ยนแปลงตามพัฒนาการของชุมชน โดยแบ่งเป็นยุคก่อนประวัติศาสตร์และยุคประวัติศาสตร์ ภายหลังได้รับการพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านโบราณคดีและวัฒนธรรม ประเด็นการเสริมสร้างอัตลักษณ์ชุมชนประกอบด้วย การเน้นเอกลักษณ์ด้านประวัติศาสตร์ท้องถิ่น การส่งเสริมผลิตภัณฑ์ชุมชน เช่น วิสาหกิจสาโท เสื้อผ้าทอมือ ข้าวพันธุ์ทับทิมชุมแพ และพืชผักสวนครัว การมีส่วนร่วมของชุมชนและองค์กรต่าง ๆ ในชุมแพผ่านการประชาสัมพันธ์ การส่งเสริมจิตอาสา และการมีส่วนร่วมในการต้อนรับนักท่องเที่ยว นอกจากนี้ยังพบว่าแนวทางสำคัญในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ได้แก่ การปลูกจิตสำนึกรักถิ่นกำเนิดผ่านการมีส่วนร่วมของ "บ้าน วัด โรงเรียน" การบูรณาการแหล่งเรียนรู้ในโรงเรียนท้องถิ่น และการส่งเสริมกิจกรรมประเพณีบวงสรวงเมืองโบราณเป็นประจำทุกปี ทั้งนี้เพื่อยกระดับโนนเมืองเป็นแหล่งเรียนรู้เชิงวัฒนธรรมที่ยั่งยืน