การพัฒนาวิธีปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสังคมไทย เพื่อนำสู่ผลสัมฤทธิ์แบบซอฟพาวเวอร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่อง “การพัฒนาวิธีปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสังคมไทยเพื่อนำสู่ผลสัมฤทธิ์แบบซอฟพาวเวอร์” นี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิธีการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาตามหลักพระพุทธศาสนา เพื่อวิเคราะห์วิธีการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสังคมไทย และเพื่อพัฒนาวิธีการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสังคมไทยเพื่อนำสู่ผลสัมฤทธิ์แบบซอฟพาวเวอร์ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเอกสารด้วยเทคนิค 6’Cs และวิจัยภาคสนาม (Field Research) ด้วยการลงพื้นที่สัมภาษณ์เชิงลึก (Individual depth interview) กับพระวิปัสสนาจารย์พร้อมนักวิชาการด้านพระพุทธศาสนา จำนวน 8 รูป/ท่าน แล้ววิเคราะห์ข้อมูลแบบสามเส้า
ผลการวิจัยพบว่า
1) วิธีการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา คือ การเจริญสติตามฐานทั้ง 4 ได้แก่ (1) ฐานกาย (2) ฐานเวทนา (3) ฐานจิตตา และ (4) ฐานธรรม จนเห็นความเกิดขึ้น และเสื่อมไป ได้
2) วิธีการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสังคมไทย คือ 1. ใชัคำบริกรรมพุทโธ ควบคู่ไปลมหายใจ 2. ใช้สติที่อาการพองยุบของท้อง 3. ใช้สติตามดู ตามรู้ลักษณะอาการต่างๆ 4. ใช้การเพ่งแสงสว่างและภาพนิมิต และ 5. ใช้การเจริญสติที่ลมหายใจเข้าออก
3) การพัฒนาวิธีปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาของสำนักปฏิบัติธรรมในสังคมไทยทั้ง 5 สาย ด้วยการพัฒนาสติให้มีกำลัง ดังนี้ 1.เว้นจากความเผลอ ความหลง ความเหม่อลอย 2.มีสติในทุกๆ อิริยาบถ 3.กำจัดความประมาท 4.ไม่ลืมเจริญสติปัฏฐาน 5.เป็นผู้อยู่โดยไม่ปราศจากสติ 6.ฝึกสติในรูปแบบให้ชำนาญ 7.เป็นผู้รู้สึกตัวได้ทันที และ 8.เป็นผู้เจริญสติอย่างต่อเนื่องจนเกิดวิปัสสนาปัญญาจนถึงขั้นบรรลุมรรค ผล นิพพาน