กลยุทธ์การยกระดับทักษะมนุษย์ในอุตสาหกรรมผลิตชิ้นส่วนสำเร็จรูปก่อสร้างของไทยภายใต้กรอบกฎหมายด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมดิจิทัล

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ประเมินสถานภาพแรงงานและช่องว่างทักษะดิจิทัลในอุตสาหกรรมผลิตชิ้นส่วนสำเร็จรูปก่อสร้างของไทย 2) ศึกษาปัจจัยด้านกฎหมาย กฎระเบียบ และนโยบายที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีดิจิทัล ที่ส่งผลต่อความต้องการพัฒนาทักษะของแรงงานในอุตสาหกรรม 3) พัฒนาและเสนอแนะกลยุทธ์ในการยกระดับทักษะแรงงานให้สอดคล้องกับเทคโนโลยีสมัยใหม่และกรอบกฎหมายดิจิทัล และ 4) เสนอแนะเชิงนโยบายและแนวทางการประยุกต์ใช้ เพื่อสนับสนุนการพัฒนาทักษะมนุษย์ในระดับองค์กรและนโยบายประเทศ ดำเนินการวิจัยแบบผสาน (Mixed Methods) ซึ่งประกอบด้วยการวิจัยเชิงปริมาณและการวิจัยเชิงคุณภาพ ประชากรที่ใช้ในการวิจัยเชิงปริมาณ คือ โรงงานอุตสาหกรรมผลิตชิ้นส่วนสำเร็จรูปก่อสร้างของไทย โดยเฉพาะในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล และภาคตะวันออก ที่มีการลงทุนเทคโนโลยีสูง จำนวน 200 โรงงาน ได้กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยเชิงปริมาณจากตาราง Krejcie and Morgan (1970) ผู้วิจัยสสำรวจแบบสอบถาม จำนวน 150 ชุด การวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ได้แก่ เจ้าหน้าที่รัฐกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (MDES) กระทรวงแรงงาน สถาบันพัฒนาแรงงาน ภาคอุตสาหกรรม (สมาคมธุรกิจ และผู้บริหารบริษัทชิ้นส่วนก่อสร้าง) รวมถึงที่ปรึกษาด้านเทคโนโลยีและทรัพยากรมนุษย์ จำนวน 18 คน ด้วยเทคนิคเดลฟาย เพื่อเก็บข้อมูลความคิดเห็นเชิงคุณภาพเกี่ยวกับนโยบาย ปัญหา และแนวทางการแก้ไขทักษะแรงงาน

ผลการศึกษา พบว่า แรงงานในอุตสาหกรรมนี้ยังมีช่องว่างด้านทักษะดิจิทัลสูง โดยร้อยละ 55 ของแรงงานไทยขาดทักษะดิจิทัลพื้นฐานที่จำเป็น ในขณะที่เทคโนโลยีในภาคอุตสาหกรรมเติบโตอย่างรวดเร็ว แนวโน้มอัตราการเติบโตมากกว่าร้อยละ 4 ต่อปี ในช่วงปี พ.ศ.2567-2571 กฎหมายและหน่วยงานกำกับดูแลหลายแห่งมีบทบาทสำคัญ เช่น กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (MDES) พร้อมด้วย สำนักงานพัฒนาธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ (ETDA) และสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPC) ในการวางระเบียบและมาตรฐานด้านดิจิทัล จากผลการวิเคราะห์ พบว่า กลยุทธ์สำคัญควรรวมถึงการฝึกอบรมเฉพาะด้าน การสร้างความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน และแรงจูงใจทางภาษีสำหรับการพัฒนาทักษะ ซึ่งสอดคล้องกับนโยบาย Thailand 4.0 ที่เน้นพัฒนาทักษะแรงงานให้พร้อมรับยุคเทคโนโลยี อันจะนำไปสู่การเตรียมกำลังคนให้พร้อมกับการเปลี่ยนแปลงทางอุตสาหกรรมต่อไป