การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการในชั้นเรียนใช้แนวคิดหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560) ที่มุ่งเน้นการศึกษาศตวรรษที่ 21  ผู้วิจัยในฐานะครูผู้สอนรายระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายจึงส่งเสริมให้นักเรียนใช้ทักษะกระบวนการคิดเชิงวิพากษ์ (critical  thinking)  เป็นกรอบการวิจัย พื้นที่วิจัยคือโรงเรียนศรียาภัย กลุ่มตัวอย่าง มี 2 กลุ่ม ดังนี้ 1) ครูผู้สอนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จำนวน 24  คน และ 2) นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 48 คน ใช้วิธีคัดเลือกแบบกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ( Purposive  sampling ) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 1) รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย 2) แผนการจัดการเรียนรู้ 3) คู่มือการใช้รูปแบบการเรียนการสอน 4) แบบทดสอบวัดทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ 5) แบบประเมินพฤติกรรมกระบวนการคิดเชิงวิพากษ์ 6) แบบสอบความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้ สถิติค่าเฉลี่ยม ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าร้อยละ ผลการวิจัยพบว่า 1) รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ ใช้หลัก (PICCA model) สามารถก่อเกิดความเชื่อมั่นในตนเอง, ตระหนักถึงความสำคัญในการคิดเชิงวิพากษ์เห็นความสัมพันธ์ และนำความรู้ด้านทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ไปประยุกต์ใช้ได้ในชีวิตประจำวัน 2) ประสิทธิผลของรูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ ประกอบด้วยทักษะด้านการคิดเชิงวิพากษ์ นักเรียนมีทักษะด้านการคิดเชิงวิพากษ์มีพัฒนาการสูงขึ้น พฤติกรรมการมีทักษะการคิดเชิงวิพากษ์พัฒนาสูงขึ้นและความพึงพอใจในการใช้รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ ภาพรวมนักเรียนมีความเห็นอยู่ในระดับมากที่สุด