ความสัมพันธ์ของคำเรียกชื่ออาหารกับความเชื่อและค่านิยม ของคนไทย 4 ภาค

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการศึกษาตามแนวคิดอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์ และเพื่อศึกษาแนวคิดด้านความเชื่อ และแนวคิดด้านค่านิยมเป็นกรอบการวิจัย ก่อนการลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนาม ผู้วิจัยจะทำการเก็บรวมรวมข้อมูลรายชื่ออาหารจากเอกสารกลุ่มตัวอย่าง จากนั้นจัดทำแบบสอบถามที่ใช้ในการเก็บข้อมูลเพื่อสอบทานกับข้อมูลที่ได้จากผู้บอกภาษา คือ ตัวแทนประชากรทั้ง 4 ภาคของประเทศไทยโดยคัดเลือกมาภาคละ 3 คน รวมทั้งสิ้น 12 คน ผู้ให้ข้อมูลสำคัญประกอบด้วย ปราชญ์ชาวบ้าน และผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารและวัฒนธรรม โดยใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง และการสัมภาษณ์และสังเกตอย่างมีส่วนร่วมเป็นเทคนิคหลักในการเก็บรวบรวมข้อมูล เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 2 ชนิด คือ 1) แบบสัมภาษณ์ 2) แบบสอบถามวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพื้นฐานการหาค่าร้อยละในการแปลแบบสอบถาม จากนั้นวิเคราะห์เนื้อหาและนำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนาวิเคราะห์

ผลการวิจัยพบว่าคำเรียกชื่ออาหารไทย 4 ภาค สะท้อนให้เห็นความเชื่อที่เป็นส่วนหนึ่งของระบบศาสนาใหญ่หรือศาสนาประจำชาติ ได้แก่ ความเชื่อด้านพุทธศาสนาแบบชาวบ้าน และความเชื่อพื้นบ้าน ได้แก่ ความเป็นมงคล และความอัปมงคล นอกจากนี้ยังพบค่านิยมของคนไทย 2 ประการ ประกอบด้วยค่านิยมทางสังคม ได้แก่ วิถีชีวิตเรียบง่าย รักถิ่นฐาน มีความสามัคคี ปรารถนาความยืนยาว ค่านิยมทางศาสนา คือ                มีความศรัทธาในพุทธศาสนา องค์ความรู้จากงานวิจัยนี้ทำให้เข้าใจความรู้สึกนึกคิดของประชาชนทั้ง 4 ภาคของประเทศไทยทั้งความเชื่อด้านพุทธศาสนา และความเชื่อด้านความเป็นสิริมงคล รวมถึงยังแสดงให้เห็นค่านิยมทางสังคม และค่านิยมทางศาสนา ของคนในสังคมไทยได้เป็นอย่างดี