ดนตรี : ปี่พาทย์มอญ

MUSIC : PI PHAT MON

บทคัดย่อ

วงปี่พาทย์มอญ ถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมดนตรีชาติมอญ ซึ่งใช้บรรเลงประกอบพิธีกรรม สามารถบรรเลงได้ทั้งงานมงคลและงานอวมงคล แต่ปัจจุบันนี้ใช้สำหรับประโคมในงานศพเพียงอย่างเดียว บทความวิชาการนี้มุ่งนำเสนอ 1. ประวัติพัฒนาการดนตรีมอญ ในประเทศไทย 2. รูปแบบการบรรเลงเพลงมอญ ทำนอง จังหวะ ลีลา เพลงเพลงที่ใช้ 3. ขั้นตอนการบรรเลงปี่พาทย์มอญ ในงานศพ มอญกับไทยนั้นมีการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมมาอย่างนาวนาน ซึ่งส่วนหนึ่งนันก็คือ ปี่พาทย์มอญ ปี่พาทย์มอญที่บรรเลงกันนั้นท่วงทำนองเพลงและการบรรเลง สำเนียงและลีลาที่โศกเศร้า เพลงที่ใช้ประโคมในช่วงเวลาต่างๆ ขั้นตอนเกี่ยวกับงานศพ เช่น เพลงประจำวัด เพลงประจำบ้าน เพลงยกศพ ตลอดจนเพลงมอญที่อยู่ในกลุ่มที่ใช้บรรเลงต่อจากเพลงประจำวัด และเพลงประจำบ้าน ส่วนเพลงที่ใช้บรรเลงทั่วไปเพื่อความบันเทิงด้านการฟัง ใช้บรรเลงในช่วงเวลาต่างๆ ขั้นตอนการบรรเลงปี่พาทย์มอญ ที่เป็นแบบแผนดั้งเดิมที่เคยมีมาในอดีตก็พปรับรูปแบบให้เป็นแบบผสม แบบเก่าดั้งเดิมหลงเหลืออยู่น้อยมาก และที่สำคัญไม่มีผู้สืบทอด หากวงดนตรีมอญที่เป็นแบบผสมผสานระหว่างไทยกับมอญ ที่มีสำเนียงมอญแบบไทยๆนั้นยังคงอยู่ เพราะยังมีส่วนในการบรรเลงประกอบพิธีกรรมต่างๆ และมีสำเนียงที่คุ้นหูคนไทย จากบทความนี้จะทำให้ทราบถึงประวัติพัฒนาการ รูปแบบการบรรเลง และการนำไปใช้ ซึ่งปัจจุบันนับวันจะเลือนหาย การศึกษา ครั้งนี้ก็เพื่อเป็นการสืบสานและเผยแพร่องค์ความรู้สู่สารธารณะ เพื่อประโยชน์ ในการอนุรักษ์ และพัฒนาดนตรีปี่พาทย์มอญ