กระบวนการส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนของกลุ่มแปรรูปผลิตภัณฑ์ไข่ทองเค็ม ในชุมชนยายชา อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีรูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้แนวคิด ได้ศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับการแปรรูปผลิตภัณฑ์ สร้างอัตลักษณ์ผลิตภัณฑ์ชุมชน ส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน และสร้างเครือข่ายส่งเสริมเศรษฐกิจเป็นกรอบการวิจัย ผู้วิจัยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญที่ทำการคัดเลือกแบบเจาะจง จำนวน 15 คน และทำการสนทนากลุ่มเฉพาะจำวน 10 คน ได้ทำการวิเคราะห์สรุปข้อมูลโดยใช้เทคนิคสามเส้า นำเสนอข้อมูลแบบอรรถาธิบายพรรณนาความ

ผลการวิจัยพบว่า

1. อัตลักษณ์ผลิตภัณฑ์ไข่ทองเค็มของชุมชนยายชา จากการศึกษาพบว่า เดิมชุมชนมีวิถีชีวิตแบบเกษตรกรรม ทำไร่ ทำสวน มีผู้หญิงชื่อ “ชา” หรือ “ยายชา” ได้บริจาคที่ดินสร้างวัด และสาธารณะประโยชน์ต่าง ๆ นำความเจริญมาสุ่ชุมชน ชาวบ้านจึงเรียกชุมชนนั้นว่า “ชุมชนยายชา” ดังนั้น ในการร่วมกันพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ ชุมชนจึงได้ร่วมกันพัฒนาอัตลักษณ์ผลิตภัณฑ์ คือ รูปยายใส่หมวกงอบเป็นสัญญาลักษณ์แทนชุมชนยายชา สีหน้ายิ้มมีความสุข และในมือถือไข่เค็มซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ของชุมชน
2.  การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ไข่ทองเค็มของชุมชนยายชานั้นแต่เดิมมีการใช้วัสดุที่ไม่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและมีการทำไข่เค็มที่เหมือนท้องตลาดทั่วไปจึงทำให้ไม่เป็นที่น่าสนใจ ผู้วิจัยจึงได้ทำการพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑ์และสัญญาลักษณ์ที่บ่งบอกถึงเอกลักษณ์ชุมชนยายชา โดยการออกแบบคำนึกถึงการใช้งานที่แข็งแรงทนทานเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และสร้างแรงจูงใจต่อผู้บริโภคให้เกิดการต่อยอดทางเศรษฐกิจในชุมชน อีกทั้งแปรรูปไข่เป็ดให้เป็นสีทองเหลืองอร่ามโดยการใช้ขมิ้นที่ได้จากธรรมชาติ และตั้งชื่อใหม่ว่า “ไข่ทองเค็ม ยายชา”
3. การสร้างเครือข่ายในการส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนในกลุ่มแปรผลิตภัณฑ์ไข่ทองเค็มของชุมชนยายชามีหลักการสร้างเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง 2 กลุ่มดังนี้ 1) เครือข่ายภายในชุมชนอันประกอบด้วย (1) กลุ่มผู้ผลิตวัตถุดิบ (2) กลุ่มผู้แปรรูปผลิตภัณฑ์ (3) กลุ่มผู้บริโภค (4) กลุ่มผู้จำหน่าย และ 2) เครือข่ายภายนอกชุมชนที่ประกอบด้วย (1) กลุ่มส่งเสริมวัตถุดิบ (2) กลุ่มส่งเสริมจำหน่าย (3) กลุ่มผู้บริโภค โดยการสร้างความสัมพันธ์เชิงธุรกิจร่วมกัน