องค์พระกวนอิมพันกรแห่งวัดบุ๊ตต้าบ: พระโพธิสัตว์แห่ง ความเมตตาในศิลปะเวียด

Main Article Content

วรรณพรรธน์ เฟรนซ์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทางประติมาน
วิทยา และศิลปกรรมของพระโพธิสัตว์กวนอิม แห่งวัดบุ๊ตต้าบ
ประเทศเวียดนาม เนื่องจากเป็นประติมากรรมที่แสดงให้เห็นทั้ง
คุณค่าความงามทางศิลปะ และคติความเชื่อ เกี่ยวกับอิทธิฤทธิ์
ปาฏิหาริย์ของพระโพธิสัตว์ฝ่ายมหายานในอาณาจักรเวียด
จากการศึกษาเปรียบเทียบกับพัฒนาการของรูปเคารพ
และรูปสัญลักษณ์ทางประติมานวิทยาของพระโพธิสัตว์กวนอิมใน
ศิลปะจีนพบว่า แม้ว่าพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรจะได้รับการนับถือ
แพร่หลายเป็นอย่างมากในสกุลช่างพุทธมหายานศิลปะอินเดีย แต่
รูปของพระองค์ที่เป็นสตรีหรือกวนอิม กลับปรากฏในศิลปะจีน
เท่านั้น โดยเจ้าแม่กวนอิมถือเป็นพระโพธิสัตว์แห่งความเมตตา
ผู้เป็นที่พึ่งของของสัตว์โลกผู้ทุกข์ยากทั้งหลาย เช่นเดียวกับพระ
โพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ความเมตตากรุณาอันยิ่งใหญ่ของพระองค์
สะท้อนให้เห็นอยู่ในรูปที่ทรงเนรมิตพระองค์มีพันพระกร เพื่อ
ช่วยเหลือสัตว์โลกที่กำลังจมอยู่ในทะเลแห่งความทุกข์
ด้วยเหตุนี้ พระโพธิสัตว์กวนอิมพันกรจึงเป็นนิยมนับถือใน
วัฒนธรรมจีน และส่งอิทธิพลทางด้านคติความเชื่อไปยังดินแดนที่
อยู่ภายใต้การปกครองคืออาณาจักรเวียด ดังจะเห็นได้จาก
ประติมากรรมพระโพธิสัตว์ในศิลปะเวียด ที่วัดบุ๊ตต้าบ ซึ่งคง
รูปแบบลักษณะทางศิลปกรรมและประติมานวิทยาไว้ใกล้เคียงกับ
ศิลปะจีนที่เป็นต้นแบบในช่วงระยะเวลาคริสต์ศตวรรษที่ 16-17

Article Details

บท
บทความวิชาการ
Author Biography

วรรณพรรธน์ เฟรนซ์

อาจารย์ประจำหลักสูตรประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

References

จิตรา ก่อนันทเกียรติ. 2551. พระพุทธ พระโพธิสัตว์ สิ่ง
ศักดิ์สิทธิ์ของจีน. กรุงเทพฯ: จิตรา.
บุษบา จังพานิชย์กุล. 2554. พระโพธิสัตว์กวนอิม พระโพธิสัตว์
แห่งความเมตตากรุณา. กรุงเทพฯ: คอมม่า.
ผาสุข อินทราวุธ. 2543. พุทธปฏิมาฝ่ายมหายาน. กรุงเทพฯ:
อักษรสมัย.
มะลิฉัตร เอื้ออานันท์. 2545. พจนานุกรมศัพท์ศิลปะ. กรุงเทพฯ:
สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วิยะดา ทองมิตร. 2554. พระโพธิสัตว์กวนอิม ตำนานของพระ
โพธิสัตว์ผู้เปี่ยมด้วยความเมตตากรุณา. กรุงเทพฯ:เมือง
โบราณ.
สุภัทรดิศ ดิศกุล, ม.จ. 2527. พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรอินเดีย.
กรุงเทพฯ: องค์การค้าของคุรุสภา.
อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช. 2557. ศิลปะเวียดและจาม. กรุงเทพฯ:
มติชน.
ภาษาอังกฤษ
Hodgson, B.H. 1916. Essay on the Languages,
Literature and Religions in Nepal and Tibet.
London: The Council for Research in Values and
Philosophy.
Nguyen, Tai Thu (et al). 2006. The History of Buddhism
in Vietnam. Washington: Institute of Philosophy,
Vietnamese Academy of Social Sciences.
Valérie Schweyer, Anne. 2011. Ancient Vietnam
History, Art and Archaeology. Bangkok: River
book.