ความรักหรือเงินตรา : การแต่งงานข้ามชาติของหญิงลาวกับ ชายไทยในพื้นที่ชายแดน

บทคัดย่อ

สถานการณ์ที่หญิงลาวแต่งงานหรืออยู่กินฉันสามีภรรยากับ
ชายไทยในหมู่บ้านตามแนวชายแดน ปัจจุบันมีจำนวนมากขึ้น และน่าจะ
เป็นปรากฏการณ์ที่มีพัฒนาการอย่างซับซ้อนมากกว่ารูปแบบที่เคยเป็นมา
ในอดีต ทั้งนี้ประเทศไทยยังขาดการศึกษาวิจัยที่เกี่ยวข้องกับเรื่องดังกล่าว
อย่างลึกซึ้ง ส่งผลให้ไม่มีองค์ความรู้เพียงพอในการจัดระบบรองรับที่
ชัดเจน หรือการจัดระเบียบกฎเกณฑ์เพื่อรองรับสถานการณ์ปัญหา
งานวิจัยนี้จึงมุ่งศึกษาให้เห็นรายละเอียดปัจจัยเงื่อนไขที่เกี่ยวข้องกับการ
แต่งงานข้ามชาติของหญิงลาวกับชายไทยในพื้นที่ชายแดนอย่างรอบด้าน
โดยการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ การศึกษาประวัติ
ชีวิต (Life history) ของผู้หญิงลาวที่แต่งงานกับชายไทยในพื้นที่ชายแดน
เขมราฐ จำนวน 9 คน ในช่วงระยะเวลา 10 ปี ย้อนหลัง หรือผู้หญิงลาวที่
แต่งงานกับชายไทยในช่วงปี พ.ศ. 2539 เป็นต้นมา และต้องแต่งงาน
ไม่น้อยกว่า 2 ปี ใช้วิธีการเลือกกลุ่มเป้าหมายโดยใช้เทคนิคบุคคลอ้างอิง
(reference person) มีเกณฑ์ในการพิจารณาเลือกกลุ่มเป้าหมายโดยยึด
หลักความหลากหลายของรูปแบบการแต่งงาน หรือการใช้ชีวิตครอบครัว
ของหญิงลาวกับชายไทย การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview)
ผู้ที่เกี่ยวข้องสำคัญและการสังเกตแบบมีส่วนร่วม ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัย
ที่ทำให้หญิงลาวตัดสินใจแต่งงานกับชายไทย มี 2 ปัจจัย อันประกอบด้วย
ปัจจัยสำคัญและปัจจัยสนับสนุน ปัจจัยสำคัญ คือ เพื่อให้มีรายได้เพิ่มมาก
ขึ้น ให้ได้ประกอบธุรกิจต้องห้ามสำหรับคนต่างด้าว ทั้งนี้เพราะหญิงลาวใน
สถานะคนต่างด้าวไม่สามารถประกอบธุรกิจใดๆ ได้ ดังนั้นจึงต้องการหา
ชายไทยเป็นสามีเพื่อจดทะเบียนประกอบธุรกิจให้กับหญิงลาว อีกทั้งยัง
ต้องการให้สามีเลี้ยงดู เนื่องจากสามีมีอาชีพมีธุรกิจมีรายได้ที่มั่นคง เพื่อให้
มีชีวิตที่ดีตามแบบอย่างหญิงลาวแต่งงานกับชายไทย และปัจจัยด้าน
ความรักและความเป็นครอบครัว ปัจจัยสนับสนุนมี 4 ปัจจัย คือ
ทางเลือกในการประกอบอาชีพในประเทศไทยมีอย่างจำกัด และรายได้ที่
ได้รับจากการประกอบอาชีพไม่เพียงพอต่อความต้องการ การถูกตีตรา
จากสังคมของผู้หญิงที่ผ่านการมีครอบครัวมาแล้วเป็นผู้หญิงไม่ดี ปัจจัย
ความปลอดภัยในการอาศัยอยู่ในราชอาณาจักรไทย และเครือข่าย
การแต่งงานข้ามชาติ ซึ่งมีบทบาทเป็นบุคคลตัวอย่างความสำเร็จของ
การมีสามีเป็นคนไทย สนับสนุนให้เกิดการพบปะและสร้างความสัมพันธ์
กับชายไทย ดำรงความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์และเป็นเพื่อนคู่คิดให้คำปรึกษา
ตลอดจนรับฟังความทุกข์ซึ่งกันและกัน