ภารตนาฏลีลา

บทคัดย่อ

ภารตนาฏลีลา" เป็นบทความทางวิชาการที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อและศรัทธาในศาสนาฮินดูแสดง ให้เห็น ความสัมพันธ์ระหว่างศาสนากับวิถีชีวิตของชาวภารตะตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันซึ่งศาสนาเข้ามา มีบทบาทที่สําคัญและมีอิทธิพลต่อการดําเนินชีวิตตั้งแต่เกิดจนกระทั่งตาย โดยมีพระศิวะที่ถือเป็นเทพเจ้า สูงสุดของศาสนาฮินดูที่ชาวภารตะให้ความเคารพยกย่องเป็นเทพผู้ให้กําเนิดการฟ้อนรําองค์แรกของโลก การแสดงในยุคแรกเป็นการฟ้อนรําเพื่อบวงสรวงบูชาเทพเจ้าโดยใช้ผู้หญิงแสดงล้วน เรียกว่า “เทวทาสี" พระศิวะทรงประทานท่าร่ายรํา 108 ท่า เพื่อเป็นแบบแผนให้กับมนุษย์ ซึ่งพระภรตมุนี หรือภารตมุนี้ เป็นผู้บันทึกตําราการฟ้อนรํา เรียกว่า "คัมภีร์ภารตะนาฏยศาสตร์" โดยใช้เป็นแม่บทและหลักบังคับในการ แสดงนาฏศิลป์ของชาวภารตะจนมีอิทธิพลต่อศิลปะการแสดงในภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ รวมถึงประเทศไทย ที่นําคัมภีร์นาฏยศาสตร์มาเป็นแบบแผนในการเรียนการสอนนาฏศิลป์ไทยและมีการปรับเปลี่ยนให้สอดคล้อง กับศิลปวัฒนธรรมของไทยจนถึงปัจจุบัน 

ภารตนาฏลีลาต้องอาศัยองค์ประกอบสําคัญหลายประการในการแสดง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การแสดงออกทางอารมณ์ความรู้สึกของผู้แสดง เรียกว่า "นวรส" ซึ่งสามารถแสดงความรู้สึกได้ 9 ชนิด ความรู้สึกต่างๆ เหล่านี้เกิดมาจากธรรมชาติและเป็นตัวผลักดันให้แสดงออกมาภายนอก เรียกว่า "ภาวะ" นอกจากนี้ยังต้องอาศัย "ราคะ" หมายถึง ดนตรีหรือเพลงที่บรรเลง และ "ตาละ" หมายถึง จังหวะ พร้อมกับการสื่อความหมายเรียกว่า "มุทรา" หมายถึง ภาษามือ ซึ่งมีด้วยกัน 24 มุทรา แต่สามารถ ปรับเปลี่ยนการใช้ได้มากกว่า 500 มุทรา นาฎสัญลักษณ์ของชาวภารตะที่เก่าแก่มีอยู่ 4 แบบ คือ ภารตนาฏยัม กถูกฟ์ กถัก และมณีปุรี ซึ่งชุดการแสดงที่เก่าแก่ที่สุดคือ "ภารตนาฏยัม" อันเป็นแบบแผน ของการแสดงในยุคต่อมา การแสดงทุกชุดมีวัตถุประสงค์ เพื่อบวงสรวงบูชาเทพเจ้าที่เป็นที่เคารพยกย่อง ของชาวภารตะมาช้านาน