พระยายมในมิติทางโหราศาสตร์และพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาเทียบเคียงมฤตยูที่ปรากฏในวิชาโหราศาสตร์และหลักธรรมในพระไตรปิฎก และได้ประมวลความรู้เรื่องดวงดาวในทางดาราศาสตร์และโยงมาถึงโหราศาสตร์ นักดาราศาสตร์บางท่านได้กล่าวว่า ดาราศาสตร์เป็นวิทยาศาสตร์แขนงหนึ่งไม่เกี่ยวกับโหราศาสตร์ แต่นักโหราศาสตร์ถือว่า ดวงดาวในท้องฟ้ามีอิทธิพลเกี่ยวโยงมาถึงชีวิตมนุษย์และการทำนายอดีตและอนาคต จึงไม่สามารถแยกจากดวงดาวได้  เมื่อทางโหราศาสตร์ได้มีการเพิ่มความหมายและอิทธิพลบางอย่างที่ดาราศาสตร์ไม่มี โดยเฉพาะดาวมฤตยูนั้นในทางโหราศาสตร์มีคำทำนายไปในทางเปลี่ยนแปลงซึ่งส่วนมากจะหมายถึงความตาย ความล่มจมวิบัติ และเคราะห์ร้าย ในหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามฤตยูคือ พระยายมหรือมัจจุราชนั่นเอง 

ผลการศึกษาพบว่า พระยายม มฤตยู หรือมัจจุราช ก็ล้วนให้ความหมายเหมือนกัน คือ ความตายหรือผู้พรากชีวิต เมื่อพระยายมมาถึงหรือมฤตยูโคจร ก็เชื่อกันว่าความตายจะมาเยือน คนที่ถูกทำนายจะมีความรู้สึกกลัวดาวมฤตยูโดยปริยาย เพราะความตายเป็นธรรมคู่ชีวิต คือ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ไม่มีใครหลีกพ้นได้   ในคัมภีร์พระไตรปิฎกก็ได้บรรยายถึงเรื่องของพระยายมและความตายไว้อย่างชัดเจน โดยเฉพาะในเทวทูตสูตร  รวมถึงพระพุทธพจน์ที่ตรัสชี้ทางให้ข้ามพ้นจากพระยายมหรือมฤตยูโคจรด้วยการยอมรับความจริงและประกอบกุศลให้มากขึ้น เผื่อว่าหลังตายแล้วจะได้ไปสู่พบภูมิที่ดีตามกำลังของกุศล  และวิธีที่หนีความตายได้เด็ดขาด คือ การกำจัดอุปาทาน ความยึดมั่นตัวตนซึ่งเข้าถึงความไม่เกิดอีก จะไม่ตายอีก จึงไม่พบกับมฤตยูเป็นนิรันดร์กาล